Vitiligo: witte vlekken op uw huid

De kleur van onze huid wordt gevormd door een stofje met de naam melanine. Melanine wordt weer gemaakt door pigmentcellen. Net zoals alle cellen in ons lichaam zijn ook pigmentcellen druk bezig met delen en groeien. Als dat niet meer gebeurt en pigmentcellen op bepaalde plekken van het lichaam kapot gaan, is er vaak sprake van de huidziekte vitiligo. Doordat er geen melanine meer wordt gemaakt, ontstaan er melkwitte vlekken op de huid. Vitiligo komt voor bij zo’n 240.000 Nederlanders en 0,5 procent van de wereldbevolking.

Grootte en vorm
De vlekken variëren in grootte en vorm en kunnen veranderen. Vaak is de grens ervan duidelijk zichtbaar omdat een donkere rand de vitiligovlek scheidt van de wél gepigmenteerde huid. Meestal zijn de vlekken zichtbaar op handen en voeten of in het gezicht, maar vitiligo komt ook voor bij de oksels, rondom geslachtsdelen en de anus en op ellebogen en knieën.

Familiair bepaald
Vitiligo is een niet-besmettelijke ziekte die op alle leeftijden voorkomt, maar waar iemand vreemd genoeg niet mee geboren wordt. Meestal steekt de ziekte de kop op tussen iemands tiende en dertigste. Er zijn ook uitzonderingen: peuters of bejaarden die vitiligo krijgen. De huidziekte is familiair bepaald. Zo'n 30 procent van de patiënten heeft een familielid met dezelfde ziekte. Ook is er een link met auto-immuunziekten zoals suikerziekte, reuma en astma in de familie.

Auto-immuunziekte
Omdat er bij vitiligo sprake van lijkt te zijn dat het afweersysteem van het lichaam zich richt tegen lichaamseigen cellen, wordt deze huidziekte door veel wetenschappers tot de auto-immuunziektes gerekend. Dat heeft gelijk een praktische reden: het is niet bekend wat de exacte oorzaak van de ziekte is. Wel wordt aangenomen dat er factoren zijn die vitiligo kunnen uitlokken bij mensen die er aanleg voor hebben:

• Ernstige emotionele inspanningen
• Onbeschermde blootstelling aan zonnestralen
• Ernstige ziektes
• Operaties
• Zwangerschap
• Wondjes op de huid

Er zijn bovendien vijf vormen van vitiligo te onderscheiden:

1. Vitiligo vulgaris
De meest voorkomende vorm van vitiligo: de vlekken komen symmetrisch op beide kanten van het lichaam voor.

2. Vitiligo segmentalis
Hierbij zijn er vlekken op één deel van het lichaam, bijvoorbeeld op één helft van het gezicht of op één van de twee schouders. De vlekken kunnen wat groter worden maar verspreiden zich niet naar andere delen van het lichaam.

3. Vitiligo universalis
Bij deze vorm van de huidziekte hebben patiënten nauwelijks nog gepigmenteerde huid en zijn ze voor negentig procent wit.

4. Acrale vitiligo
De vitiligo bevindt alleen op de uiteinden van het lichaam: armen en benen en dan met name de vingers en tenen.

5. Acrofaciale vitiligo
Bij deze vorm zijn er vlekken op armen en benen maar ook rond de ogen en de mond.

Behandeling
Omdat niet bekend is waardoor vitiligo ontstaat, is de ziekte vooralsnog niet te genezen. Er zijn wel behandelingen mogelijk om het pigmentverlies tegen te gaan of de aanmaak van pigment te stimuleren. Behandeling heeft lang niet altijd resultaat en het effect van de behandelingen verschilt per persoon.

UVB-lichttherapie is doorgaans de meest effectieve behandeling. Patiënten worden dan een jaar lang twee keer per week beschenen met ultraviolet-licht. Het doel is de aanmaak van pigment te stimuleren, maar het kan de vitiligo helaas ook verergeren.

Andere behandelingen zijn:

• Zalf met corticosteroïden. Hierbij wordt er echter niets gedaan tegen het gebrek aan pigmentcellen. Bovendien zijn er schadelijke bijwerkingen op de lange termijn: de huid kan er dunner door worden.
• Tacrolimuszalf is dan doorgaans een betere keus. Deze zalf werkt vooral goed bij vitiligo in het gezicht en houdt bovendien de afbraak van pigment tegen, maar maakt de huid niet dunner.
• Pigmenttransplantatie waarbij gepigmenteerde huid van minder zichtbare plekken op het lichaam wordt verwijderd en op ongepigmenteerde huid wordt geplaatst.
• Voor patiënten met vitiligo universalis is er depigmentatietherapie. Hierbij wordt dan de resterende gepigmenteerde huid verwijderd met behulp van bleekcrèmes of een laserbehandeling.