Werkloosheid is een van de meest ingrijpende gebeurtenissen die een mens kunnen overkomen. Zeker als een nieuwe baan uitblijft. Negatieve gevoelens gaan overheersen. Hoe overwin je ze?
Dip:
Je wordt onzeker
Psycholoog Hans De Witte: “We werken om geld te verdienen. Denken we. Totdat het werk wegvalt. Dan blijkt pas welke verborgen behoeften plotseling niet meer worden vervuld. Als je zonder werk zit, slaat de onzekerheid toe. Wat kan ik eigenlijk nog? Kan ik nog wel iets nieuws leren? Zal ik ooit weer aan de slag komen?”
Tip:
‘Mijn vrouw gaf me weer zelfvertrouwen’
Simon van der Steen (58): “Drie jaar geleden werd de afdeling waar ik werkte opgeheven. Ik had even een heerlijk gevoel van vrijheid, maar dat duurde niet lang. Bijna iedere sollicitatiebrief leidde tot een afwijzing. Mocht ik al eens op gesprek komen, dan kreeg ik te verstaan dat mijn kennis en ervaring achterhaald waren. Ik moest een switch gaan maken. Maar ik had 34 jaar bij één bank gewerkt, kon ik nog wel iets anders? Mijn vrouw heeft me door die onzekerheid heen gesleept. Zij zei: ‘Je kan altijd iets anders, als je er maar voor 100 procent achter gaat staan.’ Ik ben gestart als vrijwilliger bij een verpleeghuis, ik heb een mbo-diploma behaald en inmiddels ben ik groepsassistent. Nu denk ik zelfs: ik had dit tien jaar eerder moeten doen!”
Dip:
Je gaat je vervelen
Psycholoog Hans De Witte: “Iedereen heeft behoefte aan structuur, maar dat merk je meestal pas als die structuur wegvalt. Dan is er plotseling geen onderscheid meer tussen werkuren en vrije uren, tussen de werkweek en het weekend. Er is geen afwisseling meer. Het leven wordt grijs en grauw. Verveling ligt dan op de loer.”
Tip:
‘Ik besefte dat ik structuur nodig had’
Frans Hazekamp (55): “Ik vond het niet erg dat ik als een van de eersten moest vertrekken bij het opleidingsinstituut waar ik werkte. In mijn naïviteit dacht ik dat ik snel weer aan de bak zou zijn. Maar dat viel tegen. Ik heb anderhalve maand niets gedaan. Langer in bed liggen, lezen, hangen op de bank en tv kijken. Toen besefte ik dat ik structuur nodig had. Dat helpt me om grip te krijgen op wat ik aan het doen ben, nu mijn leven onvoorspelbaar is. Ik sta om zeven uur op, ik heb het hardlopen weer opgepakt, wandel en doe vrijwilligerswerk. En ik ben vrienden van vroeger en oud-collega’s gaan opzoeken, netwerken dus. Een baan heeft het nog niet opgeleverd, maar wel een daginvulling en veel meer zelfvertrouwen.”
Dip:
Je schaamt je
Psycholoog Hans De Witte: “Als je werkloos bent, word je beoordeeld op iets wat je niet hebt. Het is een gebrek en dat is niet iets om fier op te zijn. Zelfs als je vrijwilligerswerk doet, kun je die schaamte voelen. Werken is nu eenmaal de norm, werkloosheid heeft iets ongemakkelijks.”
Tip:
‘Ik zie het als investeren in mijn toekomst’
Marian Rekers (55):“Tot een jaar geleden heb ik altijd werk gehad. Veel verschillende banen. Meestal werd ik gevraagd voor een functie. Nu moet ik zelf op zoek. Ik schaam me voor dat geleur met mezelf. Ik doe nu werk voor de gemeente Weesp op vrijwillige basis. Ik ga bij oudere bewoners op huisbezoek om hen te adviseren over wonen, zorg en welzijn en om te vragen waar ze behoefte aan hebben op dat gebied. In het begin was dit werk nog betaald, maar ik doe het nu al een jaar zonder betaling. Het is eigenlijk idioot en ik schaam me dat ik het doe. Het is zulk belangrijk werk en ik accepteer dat ik er niet voor word beloond! Maar dan probeer ik het te zien als investeren in mijn toekomst. Misschien leidt het via een omweg toch tot een betaalde baan. Dat hoop ik.”
Dip:
Je mist een doel in je leven
Psycholoog David Rebergen: “We hebben allemaal een doel nodig in ons leven. Als oude levensdoelen wegvallen, moet je investeren in nieuwe. Steeds meer werkloze 55-plussers realiseren zich dat de kans om aan werk te komen nihil is. Relativeer de gedachte dat je heus wel aan werk komt als je maar lang genoeg je best doet. Zoek je nieuwe levensdoel elders. Bijvoorbeeld in vrijwilligerswerk.”
Tip:
‘Vrijwilligerswerk heeft mijn leven weer zin gegeven’
Piet Bergs (64): “De eerste dag thuis zat ik te wachten op een telefoontje. Met een groep collega’s had ik het laatste halfjaar de fabriek ontmanteld en ik had verwacht dat ze me nog nodig zouden hebben. Maar het bleef stil. Ik viel in een zwart gat. Solliciteren maakte me moedeloos en uitzendbureaus schreven me niet eens meer in. Het heeft ruim een jaar geduurd voordat ik me erbij neerlegde dat geen werkgever mij meer zou aannemen. Ik nam de stap om vrijwilligerswerk te gaan doen. Na een basiscursus ben ik gaan werken bij Slachtofferhulp. Het is 180 graden anders dan wat ik ooit heb gedaan. Maar gelukkig heb ik nu weer dankbaar werk. En dankzij mijn vrijwilligerswerk heb ik na vijf jaar eindelijk vrijstelling gekregen van mijn sollicitatieplicht.”
Dip:
Je verliest je identiteit
Psycholoog David Rebergen: “In westerse samenlevingen geldt dat je bent wat je doet. Mensen geven vaak veel van zichzelf in een baan. Het verlies van die baan betekent daarmee ook het verlies van identiteit.”
Tip:
‘Door actief te zijn heb ik weer een status’
Marcel van Hilten (58): “Als je een baan hebt, kun je een sticker op je voorhoofd plakken: ik ben systeembeheerder. Na mijn ontslag heb ik een bedrijf opgericht dat foto’s ter expositie aanbiedt aan ziekenhuizen. Ik wilde overkomen als iemand die de zaken op de rails heeft, niet als iemand met een fotohobby. Toen ik merkte dat winst uitbleef, heb ik het over een andere boeg gegooid en ben ik vrijwilligerswerk gaan doen. Ook heb ik me aangemeld bij DeBroekriem, een netwerkorganisatie voor werkzoekenden. Inmiddels organiseer ik daar zelf evenementen. Ik voel me nu weer een persoon met kennis, ik heb weer een status: event-manager voor DeBroekriem.”
Dip:
Je voelt je niets meer waard
Psycholoog David Rebergen: “Vroeger betekende werk vooral een bron van inkomsten. Nu is het iets geworden dat betekenis geeft. Veel mensen zijn opgegroeid met de opvatting dat je leeft om te werken. Als je dan onverwachts je baan verliest, heb je het gevoel niets meer waard te zijn. Het is moeilijk te verteren dat de aarde doordraait zonder jou.”
Tip:
Positief blijven: werkgevers, jullie weten niet wat je mist!’
Ria de Boer (62): “Het bedrijf waar ik werkte op de administratie is twee jaar geleden naar Italië verplaatst. Ik zag het aankomen, daarom was ik al begonnen met een cursus webdesign. Als ik nu solliciteer, heb ik de afwijzing soms al binnen vijf minuten binnen. Ik krijg niet de kans om me te bewijzen. Dat vind ik het moeilijkst, het gevoel dat niemand me nodig heeft. Het lijkt me leuk om een winkeltje te beginnen in zelfgemaakte kinderkleding. De cursus webshop maken ga ik nog volgen. Zo probeer ik positief bezig te zijn. En dan denk ik: werkgevers, jullie weten niet wat je mist!”
Dip:
Je wordt depressief
Psycholoog David Rebergen: “Uit onderzoek blijkt dat werkloze mensen over het algemeen depressiever zijn, vaker veel drinken en vaker zelfmoord plegen. Wacht niet tot de klachten hoog oplopen, maar zoek hulp. Dat kan ook via internet, bijvoorbeeld op Psyfit.nl en Mentaalvitaal.nl. En vergeet niet: de belangrijkste factor voor geluk is niet werk, maar een sociaal leven. Wie erin slaagt om dat in stand te houden, zal niet snel in depressiviteit vervallen.”
Tip:
‘Contact met anderen maakt me vrolijk’
Jules Frenay (55): “Als loopbaancoach is het voor mij een uitdaging om zelf in praktijk te brengen wat ik anderen heb geleerd. Daar hoort ook bij dat je niet de hele dag blij en vrolijk hoeft te zijn. Aan het ontbijt kan ik weleens chagrijnig zijn. Ik zie dan op tegen het zoeken naar vacatures op internet. Soms zit er dagen niets bij en dan ben ik teleurgesteld. Gelukkig lukt het me om het grootste deel van mijn tijd wel positief te blijven, bijvoorbeeld door een paar keer week een afspraak in te plannen met iemand uit mijn netwerk. Het contact met anderen maakt me weer vrolijk. En ik doe iedere dag een stiltemeditatie. Dat helpt me om de dag aan te kunnen.”
- Plus Magazine
