Wat is het verschil tussen een burn-out en een depressie?

Je bent geestelijk en lichamelijk uitgeput. Je voelt je lusteloos en je wordt daar niet blijer van. Misschien heb je het een tijdje druk gehad en vertelt je lichaam je nu dat je rustiger aan moet doen. In een ernstiger geval zijn dit de symptomen van een depressie. Of van een burn-out. Je lichaam geeft in beide gevallen namelijk veel overeenkomstige signalen door, zoals:

• lusteloosheid
• uitgeput gevoel
• slaapproblemen
• laag gevoel van eigenwaarde
• concentratie- en geheugenproblemen

Belangrijkste verschil

Volgens psycholoog Carlijn Maassen van Vitaalpunt (een behandelcentrum voor geestelijke gezondheidszorg) zit het verschil in het ‘kunnen’ en ‘willen’. “Een depressief persoon zegt dat hij geen zin heeft om naar buiten te gaan. Iemand met een burn-out zou wel graag naar buiten willen, maar denkt dat hij het niet meer kan. Als je depressief bent, heb je nergens zin in. Als je een burn-out hebt, overheerst het gevoel dat je het gewoon niet meer kunt klaarspelen.”

Diagnose

Het is belangrijk dat een psycholoog de juiste diagnose stelt. Een burn-out wordt namelijk anders behandeld dan een depressie, zegt Maassen. “Depressieve mensen activeren we: ze moeten weer iets gaan ondernemen. Bij een burn-out werken we eerst aan het energieniveau. Voordat we de activiteiten rustig opbouwen, moeten we de patiënt stabiliseren.”

Voor je de diagnose burn-out krijgt, moet je bloed laten prikken. Het bloedonderzoek sluit medische problemen uit. Oververmoeidheid kan ook een gevolg zijn van schildklierproblemen, bloedarmoede of Pfeiffer. Een dokter kan je bovendien doorverwijzen naar een psycholoog of psychiater.

(Zelf)test zinvol?

Op internet vind je allerlei testjes waarmee je zou kunnen bepalen of je opgebrand of depressief bent. Met deze vragenlijsten kom je niet van je depressie of je burn-out af. Ze helpen je hooguit om een knoop door te hakken en op je huisarts af te stappen. Ze zijn vaak niet wetenschappelijk onderbouwd.

Psychologen identificeren je geestelijke toestand ook vaak aan de hand van vragenlijsten. Deze zijn wél erkend. De meest gebruikte burn-out test is de Maslach Burnout Inventory vragenlijst. Iemand met een burn-out is ‘emotioneel uitgeput, onverschilliger en cynischer en onzeker over zijn kunnen’, aldus Carlijn Maassen. De 22 vragen die psychotherapeut Christine Maslach in de Maslach Burnout Inventory stopte, zijn daar vooral op gericht.

De Vierdimensionale Klachtenlijst (4DKL) spoort verschillende psychische problemen op. De 4DKL meet vier dimensies van psychische klachten: depressie, angst, lichamelijk onverklaarbare klachten en stress. Je kunt bijna alle geestelijke problemen in deze vier dimensies onderbrengen.

Aan de hand van vragenlijsten als de Maslach Burnout Inventory of de Vierdimensionale Klachtenlijst en een-op-eengesprekken stelt een psycholoog de diagnose ‘burn-out’ of de diagnose ‘depressie’.

Carlijn Maassen werkt als GZ-psycholoog i.o. bij Vitaalpunt, een team van fysiotherapeuten, artsen, psychologen en psychiaters. Vitaalpunt behandelt psychische klachten zoals depressie, angst en somatisch onverklaarde lichamelijke klachten (hier valt burn-out ook onder). Maassen begeleidt nu vijf jaar mensen met burn-outklachten of met de diagnose burn-out.