Darmen ‘praten’ met je hersenen, wat voor invloed heeft eten op je brein?

Voedingsdeskundige Yneke Kootstra geeft antwoord:

Wanneer je zenuwachtig bent, gaan je darmen rommelen en verliefdheid voel je als vlinders in je buik. Spanning voor een wedstrijd maakt dat je wat vaker het toilet wilt bezoeken. Het lijkt dan ook duidelijk dat je hersenen praten met je darmen en omgekeerd. Er is 24 uur per dag communicatie tussen je darmen en je hersenen. Daar merk je niets van want het is communicatie tussen het autonome zenuwstelsel en het eigen zenuwstelsel van je darmen. Die versturen niet alleen signalen via de zenuwen maar er gaan ook signaalstoffen naar de hersenen en omgekeerd.

Het darmmicrobioom – de bacteriën in je darmen – speelt hierin een belangrijke rol. De samenstelling van je darmmicrobioom verschilt van persoon tot persoon en wordt beïnvloed door wat je eet maar ook door andere leefstijlfactoren zoals beweging, stress en roken. Een gezonde leefstijl resulteert in een gezond darmmicrobioom. Dit heeft effect op de vatbaarheid voor ziekten. In een gezond darmmicrobioom zitten namelijk veel goede bacteriën die een gunstig effect hebben op de darmwand.

De bacteriën produceren zuren die de darmwand gezond houden. De darmwand en de slijmlaag van de darmwand houden ziekteverwekkers tegen en vormen zo een belangrijke schakel in je weerstand. En dan zorgen die goede bacteriën er ook nog eens voor dat het afweersysteem wordt getraind om alleen in actie te komen als er echt ziekteverwekkers aanwezig zijn. Een gezond darmmicrobioom helpt hierdoor allergische reacties te voorkomen.

De invloed van je darmmicrobioom op je weerstand heeft een groot effect op je gezondheid. En het ervaren van gezondheid heeft natuurlijk al invloed op hoe je je voelt.

Poeptransplantatie

Maar er is meer. De bacteriën in onze darmen hebben ook invloed op de kans op angsten en depressie. Onderzoek bij muizen laat zien dat angstige muizen moediger worden en verlegen muizen socialer door een verandering in hun darmmicrobioom. Ook een poeptransplantatie van depressieve mensen naar ratten zorgde ervoor dat de ratten tekenen van depressiviteit lieten zien. Verder wijst onderzoek bij mensen uit dat het toevoegen van specifieke bacteriesoorten aan het dieet de hersenactiviteit beïnvloedt en mogelijk angstproblemen kan onderdrukken.

De nauwe samenwerking tussen hersenen en darmen laat aldus zien dat er eigenlijk geen onderscheid is tussen lichamelijke en geestelijke aandoeningen. Een van de mechanismen bij depressie is dat er door stress en neerslachtigheid sluimerende ontstekingen ontstaan in je lichaam. Deze laaggradige inflammatie zie je bijvoorbeeld ook bij obesitas en andere leefstijlgerelateerde aandoeningen ontstaan. Niet verrassend dan ook dat er bij obesitas meer kans is op depressie. Sluimerende of laaggradige ontstekingen veroorzaken geen koorts of pijn. Maar bij deze ontstekingsreacties is wel de stof tryptofaan betrokken.

Tryptofaan

Tryptofaan wordt onder de juiste omstandigheden omgezet in serotonine, dat onze stemming verbetert. Bij sluimerende ontstekingen wordt er minder tryptofaan omgezet in serotonine wat een negatief effect heeft op je stemming. Extra tryptofaan slikken heeft geen effect, maar beter eten wel. Een voeding met veel omega 3-vetzuren uit vette vis, onbewerkte voeding met veel voedingstoffen en vezels en voldoende drinken, remmen de ontstekingen en beïnvloeden zo je stemming.

Daarnaast zorgt dezelfde voeding voor een gezond darmmicrobioom. En naast de eerste barrière tegen ziekteverwekkers maken darmbacteriën de eerder genoemde stofjes zoals korte ketenvetzuren die weer communiceren met je hersenen. Het lijkt er zelfs op dat het grootste deel van de gelukshormonen serotonine en dopamine in je darmen wordt geproduceerd. De samenwerking tussen je darmbacteriën en je hersenen is niet los te koppelen. Om die reden is eten voor een gezond darmmicrobioom geen gek idee om je goed te voelen. Fysiek en mentaal.

Hoe eet je ontstekingsremmend en zorg je voor een gezond darmmicrobioom?

• Kies voor voeding met verse en onbewerkte producten en kook zelf
• Vermijd zakjes en pakjes
• Eet veel groente, fruit, noten, zaden en pitten
• Eet regelmatig peulvruchten en volkoren granen
• Eet regelmatig vis
• Kies olijfolie om je eten te bereiden
• Eet zure zuivel en andere gefermenteerde producten als zuurkool
• Drink voldoende, maar vermijd alcohol

Yneke Kootstra is voedingsdeskundige van voedingsadvies.info en docent/oprichter van de Academie voor Leefstijl en Gezondheid.

Een andere versie van dit artikel verscheen eerder in het tijdschrift Fiets, het grootste race & MTB magazine van Nederland op het gebied van sportief fietsen.

Heb je ook een goede vraag? Stuur ons een mail.