Wie heeft vroeger niet met ouders of grootouders de eenden gevoerd? De laatste tijd is er steeds meer weerstand tegen de ogenschijnlijk onschuldige bezigheid: het zou de levensduur van eenden verkorten en allemaal nadelige zijeffecten hebben. Klopt dit, of kun je gewoon de eenden blijven voeren?
Al jaren ijveren verschillende partijen voor een verbod op het voeren van eenden. Onlangs had een gemeenteraadslid van de Partij voor de Dieren het over een ernstig verkorte levensduur van eenden: slechts twee tot vier jaar in plaats van de twintig tot dertig jaar die het dier in het wild zou leven. En het is niet de eerste keer dat tegenstanders dit soort getallen aandragen. In 2009 kwam een Amsterdamse wethouder al met een soortgelijke uitspraak. En dat terwijl er geen overtuigend bewijs is voor deze levensduur.
Waarschijnlijk is die gebaseerd op een enkel geval: een handboek van bioloog Kees Moeliker – eendenkenner en directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam – vermeldt een eend die toevallig de leeftijd van 29 jaar heeft bereikt. Eén enkele eend, die waarschijnlijk het verhaal de wereld in heeft gestuurd dat eenden in het wild 29 jaar oud worden.
Vuilnisbelt
De reden dat de discussie weer oplaait, is de opening van het Meldpunt eendjes voeren, een initiatief van wetenschapper Sven Teurlincx van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). De oprichting van het meldpunt is begrijpelijk vanuit zijn standpunt. Waar je vroeger vooral (groot)ouders met (klein)kinderen aan de waterkant zag staan, zijn het steeds meer 25- tot 50-jarigen die snel even wat eten kwijt willen en dit dan maar in het water gooien. Want, de eenden zijn er blij mee, denken ze.
Nu is dat maar zeer de vraag. Er wordt namelijk te veel eten in het water gegooid; lang niet alleen brood. In sommige vijvers gooien mensen wel acht kilo brood per dag. Hierdoor komen veel voedingsstoffen in het water, die mogelijk zorgen voor (blauw)algen, vervuiling, stank en troebel water. Ook kunnen er muizen en ratten op af komen. Kortom, allemaal vervuiling dus: sommige vijvers zijn net een vuilnisbelt.
Meldpunt eendjes voeren
Terug naar het Meldpunt eendjes voeren. Stel: je staat aan de waterkant, en hebt net een paar stukjes brood in het water gegooid. Plotseling zie je dat iemand je in de gaten houdt en een notitie maakt, betrapt! Maar gelukkig krijg je geen boete: het meldpunt is bedoeld om in de gaten te houden waar men (overdadig) voert. Aan het einde van het jaar hoopt initiatiefnemer Sven Teurlincx het onderzoek af te ronden, waarna in kaart gebracht kan worden waar overvoerd wordt en welke effecten dit heeft op de waterkwaliteit en de gezondheid van eenden.
De levensverwachting van eenden
Bioloog Moeliker noemt het onzin dat brood voeren de levensduur van eenden verkort. Volgens hem leven wilde eenden in natuurgebieden slechts enkele jaren. Een levensverwachting van anderhalf jaar is niet uitzonderlijk. In de winter is het bijvoeren zelfs wenselijk: de eenden kunnen dan best wat extra voedsel gebruiken. Bovendien is het voor kinderen een aangename manier om kennis te maken met de dieren en hun gedrag.
Onwenselijk gedrag
Tegenstanders van eenden voeren beweren dat het voeren naast de levensduurverkorting allemaal negatieve gevolgen heeft. Doordat de eenden minder tijd kwijt zijn aan (het zoeken van) voedsel, zouden mannetjeseenden hitsig worden en de vrouwtjes groepsgewijs verkrachten. Ook dit is nergens op gebaseerd. In het wild doen ze dit ook: het hoort bij het natuurlijke gedrag van eenden.
Wel of niet voeren?
Als er geen bordje staat met de waarschuwing dat eenden voeren verboden is, kun je gewoon blijven voeren. Er kleven voor- en nadelen aan. Zeker in de winter kan het voor de eenden fijn zijn als ze wat extra voedsel krijgen. Tegelijkertijd moeten we ook de natuur in de gaten houden. Als je dus wilt voeren, denk dan goed na over de hoeveelheid eten die je in het water gooit. En zie je nog voedsel drijven, dan is het al helemaal niet nodig om er nog extra bij te gooien. Te veel voedsel kan het water namelijk vervuilen. En voer ook zeker niet alleen brood, dit is te eenzijdig: eenden lusten ook bijvoorbeeld mais of doperwten. Ook is er speciaal eendenvoer op de markt.
Het kan dus geen kwaad om nog af en toe de eenden te voeren, maar genoeg is genoeg. Geniet, maar voer met mate!
- Volkskrant