Zijn E-nummers gevaarlijk?

E-nummers is de verzamelnaam voor hulpstoffen die fabrikanten toevoegen aan voedingsmiddelen. Ze maken bijvoorbeeld een product hiermee langer houdbaar, doen iets aan de kleur, geur of smaak of binden vloeistoffen. Denk aan kleur-, geur en smaakstoffen, maar ook aan antioxidanten, glansmiddelen, antischuimmiddelen en tal van andere oplossingen die bedacht zijn om voedingsmiddelen er (langer) beter uit te laten zien en te laten smaken.

E = Goedgekeurd

Alleen door de Europese Unie goedgekeurde stoffen mogen toegevoegd worden aan ons eten, daar komt de E (van Europa) vandaan. Om het een beetje overzichtelijk te houden – er zijn echt honderden stofjes – hebben ze allemaal een nummer gekregen. Zo hebben alle kleurstoffen een E-nummer tussen de 100 en 180 en alle smaakversterkers een nummer tussen de 620 en 650.

Een stof krijgt pas zo’n E-nummer als is vastgesteld dat deze geen bijwerkingen heeft en dat het gebruik geen risico met zich meebrengt. E-nummers zijn misschien wel de best wetenschappelijk onderzochte stoffen in onze voeding. Het E-nummer zou dus moeten functioneren als een geruststelling.

Van E naar chemische naam

Het tegendeel is echter gebeurd. Een E-nummer is in de volksmond veel meer een waarschuwing geworden dat er met het product geknutseld is. En dat is wel wat overdreven, want heel veel stoffen die als E-nummer gebruikt worden, gebruik je zelf ook in de keuken. Denk aan citroensap dat je over een geschilde appel of een witlofsalade druppelt om bruinkleuren tegen te gaan. Of mosterd waarmee je een dressing bindt. Dat soort nuttige toepassingen zijn prima.

Het is een ander verhaal als fabrikanten producten oppimpen met veel E-nummers. Echte E-bommen zijn sterk bewerkte producten als pakjes en zakjes saus of soep waar je alleen maar wat water bij hoeft te doen. Of wat dacht je van een bakje huzarensalade met een overdosis aan hulpstoffen om het smakelijk en superlang houdbaar te krijgen.

Clean Labeling

Omdat E-nummers zo’n slechte naam kregen, zijn fabrikanten de laatste jaren meer en meer de stofnamen op de verpakking gaan vermelden. De nummers zie je bijna nooit meer staan. Een fabrikant zet dan 'citroenzuur' op het etiket in plaats van E330. Of wat nu meer en meer gebeurt: fabrikanten vervangen het E-nummer door een alternatief. Zo is gistextract een prima vervanging van E621 (glutamaat). Gistextract bevat namelijk van nature een relatief hoge concentratie glutamaat.

Indianenverhalen

In principe zijn producten waarin de hulpstoffen gebruikt zijn veilig. Maar er zijn wel horrorverhalen over E-nummers die steeds weer de kop op steken: je wordt er ziek of dik van, je kunt er allergisch voor zijn, kinderen worden er hyper van. Je zou er bang van worden, maar bewezen is het allemaal niet. De meeste verhalen vallen in de categorie 'indianenverhalen'.

Bedenk dat door heel veel van die hulpstoffen voedsel enorm is verbeterd, bijvoorbeeld qua houdbaarheid, emulsie of uiterlijk. Maar soms zit er een kern van waarheid in alle verhalen. Er is bijvoorbeeld wel bewijs dat bepaalde combinaties van E-nummers niet gezond zijn. Het is ook mogelijk dat je overgevoelig bent voor een E-nummer, net zoals je overgevoelig kunt zijn voor gluten of koemelk. Dan is het zaak om de etiketten goed te lezen en producten te mijden waarin dat E-nummer voorkomt. Voor dit soort mensen is clean labeling echt erg lastig.

Terug naar puur

Bij een normaal voedingspatroon krijg je overigens niet te veel E-nummers binnen. Alleen wie veel dieetproducten (met zoetstoffen) of kant-en-klaar-producten (met veel hulpstoffen) eet, kan bovengemiddeld veel E-nummers binnenkrijgen. Maar ook dan zijn de risico’s nog minimaal.

Toch gaan fabrikanten er nu langzaam toe over om de E-hulpstoffen helemaal uit de producten te halen. Waarom? Omdat er een roep is om eerlijk eten. Vooral puur en ambachtelijk zijn 'hot'. De vraag is natuurlijk wat we ervoor terugkrijgen?