Hoe kies je het beste ziekenhuis?

Eerlijk gezegd wist ik tot drie jaar geleden niet eens dat ik iets te kiezen hád waar het medische ingrepen betreft. Noem het naïef, maar als mijn huisarts zei dat hij me doorverwees naar mevrouw X in ziekenhuis Y, dan ging ik braaf daar naartoe. Pas toen ik aan mijn buik geopereerd moest worden vanwege een vernauwing in mijn dunne darm begon ik na te denken over bij wie ik dan het best kon zijn.

Ik ben niet de enige die gedwee op het advies van de huisarts afgaat. Uit recent onderzoek onder ruim 9000 Nederlanders door Patiëntenfederatie Nederland blijkt dat slechts 9 procent van de respondenten actief zocht naar een ziekenhuis of zelfstandig behandelcentrum dat goede zorg levert voor de betreffende aandoening. Bijna de helft (47 procent) ging naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis. 45 procent bezocht het ziekenhuis waarnaar de huisarts hen had verwezen. Dit laatste kan overigens tevens het dichtstbijzijnde ziekenhuis zijn, aangezien de deelnemers meerdere antwoorden konden aanvinken.

Niet altijd de beste keuze

Maar het ziekenhuis ‘om de hoek’ of de specialist waar de huisarts aan denkt, hoeft niet altijd de beste keuze te zijn. Patiëntenfederatie Nederland vindt het van groot belang dat patiënten zélf op onderzoek uitgaan. “Zeker als het om iets ingrijpends gaat”, zegt persvoorlichter Thom Meens. “Het maakt bijvoorbeeld echt wel uit of een ziekenhuis een ingreep heel vaak of alleen af en toe uitvoert. Hoe vaker een arts een operatie doet, hoe beter hij erin wordt.”

Ook de nazorg is belangrijk, aldus Meens. “Het ene ziekenhuis werkt wel met een transferverpleegkundige, het andere niet. Zo’n verpleegkundige regelt alles rond de overgang naar een andere zorginstelling of naar huis. Zeker als je zelf niet veel kunt doen of geen partner hebt die voor je kan zorgen, is dat van groot belang.”

Maar waar vind je al die informatie als patiënt? Toen ik mij oriënteerde op mijn buik­operatie wist ik niet waar ik moest zoeken en belde ik mijn zorgverzekeraar. Met schroom, dat wel, want ik vond het lastig hier aandacht voor te vragen. De verzekeraar kon me niet veel wijzer maken, maar het voelde wel als een steun in de rug toen mij verteld werd dat mijn vaste ziekenhuis goed bekend stond.

Mijn eigen maag-, lever-, darmspecialist zei dat ze zich zou laten opereren door chirurg X als ze zoiets als ik zou moeten ondergaan. Haar ­advies heb ik opgevolgd. De operatie is uiteindelijk geslaagd, maar er waren wel complicaties. En over de communicatie met de artsen en verpleegkundigen was ik niet zo tevreden. Zou ik in de toekomst nogmaals een heftige ingreep moeten ondergaan, dan zou ik het volgende stappenplan – tot stand gekomen met hulp van Patiëntenfederatie Nederland – volgen.

Stap 1: Creëer tijd

Zit je bij de huisarts of specialist en wil deze je doorverwijzen voor een behandeling of ingreep, geef dan aan dat je hierover wilt meedenken. Dit kan natuurlijk alleen bij geplande ingrepen. Maar ook als er haast bij is, kun je de tijd die er nog is zo optimaal mogelijk gebruiken.

Stap 2: Bedenk wat je belangrijk vindt

Zet op een rijtje wat belangrijk voor je is of bespreek dit met iemand die je daarin vertrouwt. Bij een gecompliceerde ingreep zou je de ervaring van een ziekenhuis of behandelcentrum kunnen laten meewegen en het sterftecijfer tijdens opnames. Al deze gegevens zijn openbaar (zie stap 3). Bij een eenvoudige operatie kan juist een eventueel lange wachttijd van belang zijn. Als je vanwege een ingreep vaak naar de dokter moet of lang in het ziekenhuis moet liggen, speelt de reistijd waarschijnlijk een rol.

Stap 3: Selecteer via internet een goed ziekenhuis

Geen idee welk ziekenhuis een goede keuze zou zijn? Raadpleeg dan eerst een vergelijkingshulp op internet. Zo’n vergelijkingshulp zoekt op basis van jouw wensen een geschikt ziekenhuis en/of zelfstandige kliniek. Voorbeelden zijn www.zorgkaartnederland.nl of www.kiesbeter.nl. Vul in welke ingreep je moet ondergaan (bijvoorbeeld ‘nieuwe knie’) of welke ziekte je hebt (bijvoorbeeld ‘ziekte van Crohn’) en welke criteria je belangrijk vindt (zoals ‘aanwezigheid van een specialistisch verpleegkundige’ of ‘zeggenschap over het soort verdoving’). Uiteindelijk rolt er een aantal ziekenhuizen uit dat aan je wensen voldoet. Vervolgens kun je een ziekenhuis aanklikken, nog meer informatie over de gang van zaken vinden en patiënten-recensies lezen.

Wie al een ziekenhuis op het oog heeft, kan via de website van dat ziekenhuis ook van alles vinden. Zoek op ‘kwaliteitsvenster’ voor informatie over actuele wachttijden, sterftecijfers, omgang met oudere patiënten, hoe vaak risicovolle operaties worden uitgevoerd, of de artsen overleg met elkaar hebben, de hoeveelheid infecties vergeleken met het landelijk gemiddelde en ervaringen van patiënten. Deze kwaliteitsvensters zijn ook te raadplegen via www.nvz-kwaliteitsvenster.nl/zorginstellingen. Daarnaast hebben veel zieken­huizen een patiëntenservicebureau dat dit soort vragen kan beantwoorden.

De Elsevier Gids Beste Zieken­huizen geeft een overzicht van alle Nederlandse ziekenhuizen en zelfstandige klinieken met ­daarin een oordeel over patiëntvriendelijkheid (dienstverlening, wachttijden) en medische zorg (veiligheid, effectiviteit).

Stap 4: Zoek informatie over de arts

Wat een ziekenhuis weet over individuele prestaties van artsen is vaak (nog) niet openbaar. Patiënten kunnen dus niet langs die weg achterhalen hoe goed een arts is. Maar er zijn genoeg mensen die hier hun mening over kunnen geven. Informeer bij vrienden, familie en kennissen of zij via via een andere patiënt kennen die dezelfde aandoening had en goed is geholpen. Op lotgenotenfora en websites van patiëntenverenigingen staan veel ervaringsverhalen waarbij ­artsen soms met naam en toenaam worden genoemd. Ook op www.zorgkaartnederland.nl vind je hoe artsen gewaardeerd worden. Hou altijd in het achterhoofd dat het wel meningen zijn.

Stap 5: Check je keuze bij derden

Maak een keuze en bespreek deze met de huisarts en/of zorgverzekeraar. Hebben zij ervaring met deze arts of dit ziekenhuis? Kennen ze verhalen van tevreden patiënten? Controleer ook bij de zorgverzekeraar of deze een contract heeft met het ziekenhuis of met het zelfstandig behandelcentrum van je keuze. Zo niet, dan moet je bijbetalen of krijg je helemaal niets vergoed. Je kunt dan natuurlijk nog steeds voor deze behandelaar kiezen, maar moet dan wel de portemonnee trekken.

Stap 6: Ontmoet je arts

Maak zo mogelijk eerst kennis met de arts ­voordat je de ingreep ondergaat. Het is belangrijk dat je je prettig voelt bij je keuze. Zeker als je vaak naar het ziekenhuis toe moet of lang in het ziekenhuis moet blijven. Thom Meens van Patiëntenfederatie Nederland: “Hoe beter je je op je gemak voelt bij een ziekenhuis en arts, des te groter de kans op een geslaagde behandeling. Schaam je nergens voor en doe ­alles wat nodig is om op de – voor jou – beste plek terecht te komen. Het is jouw lijf.”