Zo schadelijk is fijnstof

De overheid hanteert normen voor de uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide, stoffen die vooral door verkeer worden uitgestoten. Milieudefensie heeft in 2018 het bureau Royal Haskoning onderzoek laten doen naar de Nederlandse normen. De conclusie: de overheid gaat veel te lichtvaardig om met de gevaren van fijnstof. Milieudefensie staat daarin niet alleen: ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) ziet fijnstof, stikstofdioxide en koolstof als grootste milieurisico in Europa.

Wat is fijnstof?

Als we het over fijnstof hebben, gaat het om deeltjes in de lucht die kleiner zijn dan 10 micrometer. Deze deeltjes zijn onder andere afkomstig van het verkeer, veehouderijen en fabrieken. De afkorting voor fijnstof is PM, wat staat voor ‘Particulate Matter’. In onderzoeken onderscheidt men verschillende meeteenheden: PM10 (waardoor smog ontstaat), PM2,5 (deeltjes kleiner dan 2,5 micrometer) en het zogeheten ultra fijnstof (UFP). Hoe kleiner het fijnstof, hoe schadelijker het is: de kleinste deeltjes komen namelijk in de longen terecht.

Is fijnstof altijd schadelijk?

Nee, dat is het niet altijd. Op een Waddeneiland als Vlieland is ook veel fijnstof, maar dat fijnstof is afkomstig van de zee: zeezout. Dat fijnstof is juist gezond voor de longen.

Wat zijn de gevolgen van fijnstof?

Fijnstof is eigenlijk een sluipmoordenaar. Iemand die in een stad als Rotterdam of Amsterdam woont, rookt in feite elke dag zes tot zeven sigaretten mee. Dat heeft gevolgen voor de longfunctie, zo blijkt uit uitgebreid vergelijkend onderzoek. Als een kind van jongs af aan wordt blootgesteld aan fijnstof, haalt zijn longfunctie nooit het niveau van degene die pas vanaf zijn 25ste levensjaar veel fijnstof inademt. Een verminderde longfunctie leidt op latere leeftijd vaak tot beperkingen als bronchitis, COPD of astma.

Hoe zit het met de normen voor fijnstof?

Zowel de Europese Unie als de Nederlandse overheid hebben normen voor de maximaal toegestane hoeveelheid fijnstof in de lucht opgesteld. Om aan die normen te voldoen, hebben sommige steden bijvoorbeeld milieuzones ingesteld; zones waar vrachtwagens en oudere dieselauto’s niet meer mogen rijden. De normen zijn echter niet zaligmakend. Ook als de hoeveelheid fijnstof in de lucht keurig onder de norm blijft, kun je nog ziek worden van fijnstof. Wel is het zo dat de kans op ziekte en zelfs vroegtijdig overlijden aanzienlijk toeneemt als de hoeveelheid fijnstof boven de norm uitkomt.

Fijnstof: wat kun je zelf doen?

Lekker op Vlieland gaan wonen is voor maar weinigen weggelegd. Maar je kunt op andere manieren wel iets doen:

• Als je gezondheid je lief is, ga dan niet sporten in de buurt van druk of veelvuldig stilstaand verkeer. Dat is namelijk hetzelfde als hardlopen met een sigaret in je mond;
• Pak waar mogelijk de fiets, dan stoot je in elk geval geen fijnstof uit;
• Neem voor de langere afstand wat vaker het openbaar vervoer in plaats van de auto;
• Open haard of houtkachel? Stook dan in elk geval niet bij windstil of mistig weer en lees de stooktips van Stookwijzer;
• Op de website van Milieucentraal vind je nog meer tips om de hoeveelheid fijnstof in de lucht te verminderen. En ja, daar worden we allemaal beter van.