Alles over zonnebrandcrèmes

Zonlicht is heerlijk. Je warmt ervan op, het geeft energie, je huid maakt er vitamine D mee aan, alles wordt mooier en als bonus krijg je een gezond kleurtje. Hoewel… gezond? Die zongebruinde kleur is een afweermechanisme van de huid om schadelijke straling tegen te houden. In het zonlicht komen de pigmentcellen van de huid in actie en zorgen voor het bruine kleurtje. Wie van nature weinig pigment heeft, verbrandt makkelijk. Maar ook als je getint bent of snel bruin wordt, richt de straling in zonlicht schade aan in de huid. Zonnebrandproducten houden de schadelijke straling tegen.

UVA- en UVB-straling

Zonlicht bevat verschillende soorten ultraviolette straling (UV). UVA-straling gaat grotendeels dwars door kleding, ­parasols en glas heen en dringt diep door in de huid. De straling beschadigt het DNA in de cellen en kan melanoom veroorzaken: de dodelijkste vorm van huidkanker. UVA versnelt ook de veroudering van de huid. Die wordt slapper, gerimpeld en er kunnen pigmentvlekken ontstaan. UVB-straling zorgt voor bruin worden en verbranden. Deze straling beschadigt vooral de bovenste laag van de huid en kan andere (minder agressieve) vormen van huidkanker veroorzaken.

“De meeste zonnebrandproducten bevatten filters die vooral UVB-straling tegenhouden”, zegt Jetske Ultee, arts en onderzoeker in de cosmetische dermatologie. “Maar een goed product beschermt tegen allebei: zowel tegen UVB  als UVA.” Of dit het geval is, zie je op de voorkant van de fles, tube of spray. Bij zonnebrandproducten staat er sowieso UVB op. Staat er óók UVA met daar omheen een rondje, dan betekent dit dat het product voldoet aan de Europese norm. Die luidt: de bescherming tegen UVA is ten minste een derde van die tegen UVB.

SPF 15, 30, 50 of meer

Dan is er ook nog de aanduiding SPF, de Sun Protection Factor. De SPF geeft aan hoe hoog de bescherming is tegen UVB-straling. Dat wil zeggen: als je het product voldoende dik aanbrengt. De meeste mensen smeren te zuinig en nemen de helft van de hoeveelheid die nodig is. “Maar ook al gebruik je SPF 50,” zegt Jetske Ultee, “geen enkele UV-filter beschermt honderd procent.” Vandaar dat je tóch bruin wordt als je zonnebrand gebruikt.

Jetske Ultee: “SPF 15 of 30 is voor de meeste mensen voldoende. Heb je een lichte huid, pigmentvlekken of smeer je niet zo trouw? Kies dan altijd minimaal SPF 30. En in de lente en zomer is het voor iedereen raadzaam om met minimaal SPF 30 te smeren.”

Sunblocks met een extreem hoge bescherming (SPF 50 of meer) zijn vaak minder prettig in het gebruik en bevatten soms bestanddelen die voor huid­problemen zorgen. Je huid helemaal afsluiten met een sunblock is sowieso niet verstandig, zegt Ultee: “De huid maakt dan te weinig vitamine D aan en je loopt daardoor het risico op botontkalking. Daarnaast is vitamine D belangrijk om de huid gezond te houden. Een gezonde huid helpt schade door de zon te voorkomen.”

Crème, spray of olie

Maakt het uit of je een zonnebrandcrème, -spray of -olie gebruikt? Jazeker, aldus Jetske Ultee. Haar advies: kies een crème. “In sprays is vaak alcohol verwerkt. Daar droogt je huid van uit. Bovendien loop je het risico dat je het product tijdens het sprayen inademt en dat is niet goed voor je gezondheid. Verder blijkt dat mensen die een spray of olie gebruiken, vaak te weinig aanbrengen van het product.”

Ook een goede voorbereiding op de zon maakt verschil. “Het klinkt misschien gek, maar als je een aantal weken vóór de vakantie gezond leeft, heb je minder kans op schade door zonlicht”, zegt Ultee. “Eet goed, slaap voldoende en drink veel water. Wortels, groene thee, koffie en pistachenoten bevatten veel antioxidanten: stoffen die beschermend werken tegen schade door de zon. Verzorg je huid ook altijd goed. Een droge of geïrriteerde huid is vatbaarder voor beschadiging.”

Allergische reacties

Wat te doen als je een gevoelige huid hebt? Zonnebrand zorgt vaker dan andere huidproducten voor irritatie of een allergische reactie, aldus Jetske Ultee. “Soms komt dat door parfum of alcohol in het product. Maar meestal zijn UV-filters de boosdoener. Vermijd bij voorkeur producten die de filters oxybenzone, sulisobenzone of octinoxate bevatten. Goede UVA- en UVB-filters zijn bijvoorbeeld Tinosorb (S, M en A2B), Univul A plus en Octyltriazone.”

Welke stoffen in de zonnebrand zitten, lees je op de fles. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Zelfs met een vergrootglas is de ingrediëntenlijst vaak moeilijk te ontcijferen. Tip: zoek het product op internet op en lees daar op je gemak wat er precies in zit.

Ga je een zonnebrandcrème voor het eerst gebruiken? Smeer eerst een beetje aan de binnenkant van je pols en zoek de zon op, adviseert Ultee. Dat laatste is belangrijk: “Sommige irriterende stoffen worden pas actief in zonlicht.” Heb je na een paar dagen geen uitslag, dan kun je het product veilig gebruiken en lekker de zon in.

Hoe goed beschermt de SPF?

De SPF is de bescherming tegen UVB. Maar geen enkele zonnebrand houdt 100% van de UVB­straling tegen. Dit gaat er doorheen:

• SPF 15 laat 7% UVB-straling door.
• SPF 20 laat 5% UVB-straling door.
• SPF 30 laat 3% UVB-straling door.
• SPF 50 laat 2% UVB-straling door.

Goed om te weten

• Zonnebrand blijft langer houdbaar als de fles tijdens het zonnen in de schaduw ligt. In de volle zon gaat de bescherming achteruit.  
• Smeer royaal. Neem voor het gezicht minstens een theelepel zonnebrand en voor de rest van het lichaam zes eetlepels.  
• Ben je de hele dag buiten? Smeer de huid dan elke twee uur opnieuw in.  
• Smeer een keertje extra als je hebt gesport of gezwommen, ook wanneer je een product gebruikt dat waterproof is.  
• Na ongeveer een jaar vermindert de werking van het zonnebrand­product en is het tijd voor een nieuwe fles.

Dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine juli/augustus 2023. Abonnee worden van het blad? Dat doet u in een handomdraai!