Een vitamine A-tekort

Volwassen mannen hebben per dag ongeveer 1000 microgram vitamine A nodig. Dit komt overeen met ongeveer drie sneetjes brood met leverpastei.  Voor vrouwen geldt dagelijks ongeveer 800 microgram.

In Nederland komt een vitamine A-tekort niet vaak voor, maar in ontwikkelingslanden is het nog een groot probleem. Bij een goede gezondheid en een gevarieerd dieet is het - behalve op advies van een arts - bijna nooit nodig om extra vitamine A te nemen. Mensen met klachten aan de lever of alvleesklier zijn soms wel gevoelig voor het ontwikkelen van een vitamine A-tekort.

Tekort

Voordat er sprake is van een tekort moet u gedurende langere tijd geen tot weinig voedingsmiddelen hebben gegeten die vitamine A of bètacaroteen bevatten. Doordat vitamine A van invloed is op het immuunsysteem zal u bij een tekort snel last hebben van een verminderde weerstand. Huidproblemen, dof haar en een verminder gebit zijn ook symptomen.

Bij een chronisch vitamine A-tekort ontstaat er een storing in het gezichtsvermogen. Nachtblindheid is hiervan het eerste symptoom. Deze nachtblindheid kan overgaan in totale blindheid door een ziekte die xeroftalmie wordt genoemd. Vooral in ontwikkelingslanden is deze ziekte een belangrijke oorzaak van blindheid.

Teveel

Niet alleen een tekort aan vitamine A geeft klachten, teveel kan vergiftiging veroorzaken. De verschijnselen zijn hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, vermoeidheid, spierpijn, gebrek aan eetlust en afwijkingen aan ogen, huid en skelet. Een langdurige overdosering, hypervitaminose A, kan ontstaan als u gedurende langere tijd meer dan 3000 microgram per dag gebruikt. Het gaat hierbij om vitamine A uit dierlijke producten en niet om provitamine A uit groente en fruit.

Een teveel aan vitamine A komt bijna niet voor, tenzij u vaak lever eet of hoog gedoseerde supplementen slikt. Een overschot van vitamine A wordt in het lichaam gedeelte opgeslagen in vet. Een ander deel scheidt u uit via urine of gal.

Voor peuters en kleuters wordt geadviseerd om het gebruik van leverproducten te beperken. Bij hen ligt de bovengrens op 800 microgram per dag.

Zwangerschap

Vitamine A speelt een belangrijke rol bij de groei en een goede vitamine A-voorziening is tijdens de zwangerschap van groot belang. De aanbeveling voor vitamine A is tijdens de zwangerschap dan ook verhoogt van 800 naar 1000 microgram per dag.

Een te hoge inname van vitamine A kan in de vroege zwangerschap echter de vrucht beschadigen. Zwangere vrouwen moeten dus voorzichtig zijn met de inname van leverproducten. Zeker in combinatie met een supplement met vitamine A. Te voorzichtig is ook niet goed. Het is voor de ontwikkeling van de foetus wel belangrijk om die aanbevolen 1000 microgram te halen.

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

De Gezondheidsraad heeft voor verschillende groepen de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine A vastgesteld. Een overzicht hiervan vindt u in onderstaande tabel.

Dit artikel verscheen eerder op Gezondheidsnet.