Bij een heupvervanging wordt al het beschadigd kraakbeen van het gewricht verwijderd. Vervolgens wordt het beschadigde gewricht vervangen door een kunststof prothese.
Het skelet is het frame van het lichaam en het beschermt de inwendige organen. Het heupgewricht is drager van het grootste deel van het gewicht van het bovenlichaam. Naargelang mensen ouder worden, worden de botten dunner en brozer en daarmee neemt het risico van letsel toe.
De heupgewrichten bevinden zich in het bekken; zij verbinden de romp van het lichaam met de benen en dragen het gewicht van het bovenlichaam. De bekkenbotten, dat zijn het schaambeen, het zitbeen en het darmbeen, vormen samen met de kop van het dijbeen een kogel-en-holtegewricht. Door verwonding en normale verouderingsslijtage kan dit gewricht schade oplopen en wordt het risico van een gebroken dijbeen of heup groter. Een heupfractuur kan het best met een heupvervangingsoperatie worden hersteld.
Tijdens een heupvervangingsoperatie wordt de gewrichtsholte van de heup ontdaan van alle kraakbeen en door artritis aangedaan bot. In de aldus vergrote heupholte wordt een plastic kom geplaatst. Daarna wordt de bovenknobbel van het dijbeen verwijderd en wordt er een metalen kogel in de bovenkant van het dijbeenbot ingebracht. In het dijbeenbot wordt een metalen steel ingebracht om de prothese meer stevigheid te geven.
Ouderen en mensen met osteoporose hebben een verhoogd risico van heupfracturen waarvoor heupvervangingschirurgie moet worden ingezet. Deze operatie kan verschillende complicaties met zich meebrengen, die vóór de operatie met de dokter moeten worden besproken.