Hou de cookies in de gaten!

Cookies -koekjes in het Nederlands- zijn kleine bestanden die op je computer, tablet of smartphone worden gezet wanneer je een website bezoekt. In een cookie wordt onder andere informatie bijgehouden over je bezoek aan de website, zoals welke pagina’s je bekijkt. Bepaalde cookies mogen zonder toestemming worden geplaatst, voor andere is je toestemming wel nodig. Daarover verderop meer.

Cookies worden via de internetbrowser waarmee je de website bezoekt, bijvoorbeeld Google Chrome, in een aparte map op je computer, tablet of smartphone gezet. Als je later een keer met een andere internetbrowser naar dezelfde website gaat, worden opnieuw cookies geplaatst, maar dan in een aparte map bij die browser. Dat is de reden waarom je nog een keer toestemming moet geven voor het plaatsen van cookies, terwijl je al eerder op die website bent geweest met een andere internetbrowser of op een ander apparaat.

Soorten cookies

Er zijn verschillende soorten cookies, die allemaal hun eigen type informatie bewaren. Het is goed om het verschil te kennen, zodat je weet waarvoor je wel of niet toestemming moet geven.

• Basis- of functionele cookies zijn belangrijk voor een goed werkende website. Ze houden onder andere bij op welke pagina’s je al eerder bent geweest, zodat je bijvoorbeeld niet steeds een welkomstvenster te zien krijgt. Of ze houden in een webwinkel de producten in je winkelwagentje bij. Deze cookies zijn onschuldig en fijn voor een bezoek aan een website zonder problemen. Deze cookies zijn vaak verplicht en er hoeft geen toestemming voor het plaatsen aan je gevraagd te worden.
• Statistische cookies houden gegevens over bezoekersaantallen en belangstelling voor producten en diensten bij. Dit gebeurt soms anoniem maar niet altijd. Als het anoniem gaat, hoeft er geen toestemming gevraagd te worden. Worden dit soort cookies gebruikt om een persoonlijk profiel van je bij te houden, dan is toestemming wel nodig.
• Marketing of advertentie cookies zijn gericht op het bijhouden van je surfgedrag op de website. Zoals welke pagina’s je bezoekt en op welke advertenties je klikt. Deze cookies worden gebruikt om advertenties op de website beter af te stellen op jouw voorkeuren. Heb je bijvoorbeeld veel belangstelling voor auto-onderwerpen, dan zal je meer advertenties voor auto’s zien. Met deze advertenties verdienen websites geld zodat ze kunnen blijven draaien. Voor deze cookies is je toestemming nodig.
• Content (inhoud) cookies zijn net als marketing cookies gericht op het bijhouden van je voorkeuren op de website. Aan de hand van de verzamelde informatie worden bepaalde artikelen en andere inhoud aangeboden die past bij je voorkeuren. Je ziet dit vaak in de vorm van: aanbevolen artikelen. Voor deze cookies is je toestemming nodig.
• Sociale media cookies zijn verbonden met bekende sociale media, zoals Facebook, Instagram en Twitter. Die worden meestal geplaatst als er in artikelen een link is met die sociale media. Voor deze cookies is je toestemming nodig.
• Tracking cookies houden bij welke websites je allemaal bezoekt. Die informatie wordt doorgegeven aan het bedrijf achter de cookie. Tracking cookies worden niet alleen geplaatst voor het bedrijf van de website waar je op dat moment bent. Er worden ook vaak tracking cookies van partnerbedrijven op je computer, tablet of smartphone gezet. Na een paar weken surfen over internet heb je zo al snel honderden tracking cookies die je volgen. Tracking cookies worden onder andere gebruikt om een persoonlijk profiel van je op te stellen voor gerichte reclame als je bepaalde websites bezoekt. Ook voor deze cookies is je toestemming nodig.
• Overige cookies en toestemmingen. Denk dan bijvoorbeeld aan toestemming voor toegang tot je gps- of geolocatie op je smartphone. Hiermee kan een bedrijf zien waar jij met je smartphone of tablet bent. Hiervoor is altijd toestemming nodig, die je gewoonlijk beter niet kan geven.

Wil je een cookie?

Omdat het met cookies de spuigaten uitliep, hebben EU-landen daarvoor wetgeving ingevoerd. Dat zie je terug in de praktijk bij websites die cookies willen plaatsen: ze moeten daarvoor toestemming aan je vragen. Zo kun je zo zelf beslissen of je verder wilt gaan op de website en welke typen cookies je accepteert.

Er moet toestemming aan je worden gevraagd voor het plaatsen van niet-essentiële cookies waarbij je privacy in het geding is. Essentiële cookies zijn basis- of functionele cookies. Ook cookies die anoniem bezoekersstatistieken bijhouden, mogen zonder toestemming worden geplaatst. Voor het plaatsen van andere soorten cookies moet wel toestemming worden gevraagd.

Toestemming voor cookies

Websites vragen op verschillende manieren om toestemming voor cookies. Sommige sites doen dat heel duidelijk, bij andere zit de toestemming verborgen. Er zijn bijvoorbeeld websites die er automatisch van uitgaan dat je akkoord bent als je naar een volgende pagina gaat of op een link of knop op de site klikt. Dit kun je dan lezen in een balk of een apart venstertje als je voor het eerst op de website komt. Wees hier dus voorzichtig, want je geeft anders automatisch toestemming voor alle soorten cookies. Ga gewoon weg van de site als je hier niet op zit te wachten.

Andere websites vragen expliciet om je toestemming in een apart venster. Je moet voor dat venster eerst soms wel op een link of knop in een balk over cookies klikken. Die hebben dan een naam als Instelling of Meer informatie.

In het venster voor cookietoestemmingen kun je gewoonlijk kiezen tussen Accepteer alles, Accepteer niets of Zelf instellen. Zelf instellen zit regelmatig ook verborgen achter een andere naam, zoals Details of Meer. Zet als het even kan alles uit wat je uit kunt zetten. Zo beperk je het aantal cookies op je computer, tablet of smartphone.

Bij sommige websites, bijvoorbeeld die van grote mediabedrijven en kranten, kun je alleen op OK klikken voor volledige toestemming of weggaan. Dit wordt een cookiewall of -muur genoemd. Klik je op OK, dan krijg je ook meteen de cookies van alle andere aangesloten bedrijven. Heb je daar geen behoefte aan? Ga dan gewoon weg van de website. Overigens zijn cookiewalls eigenlijk verboden volgens de wet, maar wordt dit niet gehandhaafd.

Cookies van partners

Er werden vroeger vaak ongevraagd cookies van andere bedrijven op je computer gezet als je op een website kwam. Het gevolg was een snel groeiende hoeveelheid tracking cookies, waarmee die bedrijven konden volgen waar je allemaal naartoe surfte. Het bedrijf achter de website had met deze derden dan een deal gesloten over het doorgeven van bezoekersinformatie. Dat kon een financiële deal zijn, of een afspraak waarbij hun cookie ook door al die andere bedrijven op de computers en mobieltjes van bezoekers werd gezet.

De afgelopen jaren zijn de wettelijke regels zodanig aangepast dat ook voor de cookies van andere bedrijven apart toestemming moet worden gevraagd aan jou als bezoeker. Je klikt daarvoor dan op een tab boven in het cookievenster of op een aparte knop of link. Daarbij staat dan de naam Verkoper (Vendor), Andere bedrijven, Partners of iets dergelijks. Veel mensen kijken hier overheen omdat ze denken dat ze alle cookies voor de website al uitgeschakeld hebben.

Toestemming voor partners

Als je op de pagina met cookietoestemmingen voor partners komt, schrik dan niet. Het gaat meestal niet om maar een paar bedrijven, maar tientallen, tot soms wel vijftig. Als je hierbij niet aangeeft dat je geen cookies wilt, zal je daarna voortaan door tientallen bedrijven gevolgd worden bij het surfen. Een goed idee dus om hier even aandacht aan te besteden en die cookies uit te zetten.

Dat valt helaas niet altijd mee. Sommige cookievensters hebben een knop waarmee je met een klik kan aangeven dat je de cookies van alle bedrijven wel of juist niet wilt. In andere gevallen moet je per bedrijf aangeven of je wel of geen cookie wilt. Dan ben je minutenlang bezig met de hele lijst doorlopen en iedere keer op Nee of Uitschakelen klikken.

Kom je op een website met wel heel veel cookies van andere bedrijven en word je gevraagd om ze een voor een uit te zetten, dan kun je er ook voor kiezen van die website weg te gaan. Er zijn tenslotte nog meer dan genoeg andere websites om te bezoeken.

Gerechtvaardigd belang?

Ook nieuw de afgelopen jaren is het gebruik van cookies voor zogenaamd gerechtvaardigd belang of legitiem belang. Wat houdt dat eigenlijk in? De wet is op zich duidelijk voor welke cookies wel en geen toestemming nodig is. Toch is er wat ruimte vrijgelaten voor speciale gevallen.

Het gaat daarbij niet zozeer om het plaatsen van cookies, maar wel de persoonlijke informatie die daarmee wordt verzameld. Soms wordt het verzamelen van die gegevens gezien als goed in balans met waarvoor die gegevens worden gebruikt. Een voorbeeld is een webwinkel die het mailadres van een klant gebruikt voor het sturen van gerichte reclame, aan de hand van diens voorkeuren bij de webwinkel. In zo’n geval hoeft niet apart om toestemming voor plaatsen van de cookie te worden gevraagd. Hierbij geldt dan wel dat de klant bezwaar moet kunnen maken tegen zulk gebruik van zijn informatie, bijvoorbeeld door een e-mail te sturen aan het bedrijf.

Legitiem belang is eigenlijk een nogal vaag en rekbaar begrip. Daarom is het ook beter dat als je legitiem- of gerechtvaardigd belang bij het plaatsen van een cookie ziet staan, die optie gewoon uitzet. Let hier vooral op bij cookies van partnerbedrijven. Hier staat naast het gewoon plaatsen van een cookie ook vaak nog een aparte optie voor gerechtvaardigd belang. Zet die gerust ook uit.