Tijd voor de grote beurt

De oude Angelsaksen noemden juli Weodmonath (onkruidmaand) en die naam is terecht. Want juli is geen maand om dagenlang achterover te leunen, zeker niet als je straks met vakantie gaat. Geef voor die tijd de tuin een grote beurt. En vergeet niet om meteen ook twee­jarigen te zaaien. Dat zijn planten die dit jaar nog zullen kiemen, maar die pas volgend jaar bloeien en daarna weer afsterven. Het vereist wat ­planning, maar een tuin met tweejarige planten – zoals ­vingerhoedskruid, judaspenning, duizend­schonen en stokrozen – heeft toch iets ­extra’s.

Juli kent niet alleen warme dagen, maar ook zwoele nachten. Profiteer daarvan door alle kamerplanten buiten te zetten en ze met de tuinslang een flinke douche te geven. Ze hoeven niet onmiddellijk weer naar ­binnen. Tot het einde van augustus kunnen ze ­rustig buiten blijven staan. Dat geeft vogels en ­lieveheersbeestjes de tijd om eventuele ­bladluizen en ander ongedierte op te ruimen. Na een paar dagen buiten zien de kamerplanten er als herboren uit. Wie op warme zomeravonden buiten zit, kan in de nacht van vrijdag 27 op zaterdag 28 juli genieten van een totale maans­verduistering. De maan verdwijnt niet, maar schijnt veel zwakker en kleurt rood. Daarom wordt zo’n verduisterde maan ook wel bloedmaan genoemd.

Zoete kamperfoelie

En er valt meer te genieten op het terras. Nachtvlinders bezoeken de ­kamperfoelie, die ’s avonds extra sterk geurt. Vleermuizen jagen op hun beurt weer op die ­nachtvlinders en op muggen. Andere geurende planten die je bij het terras zou ­kunnen planten, zijn de damastbloem en de eenjarige nachtschone (Mirabilis jalapa), met zoet geurende bloemen in roze, rood, paars, geel of oranje. In een struik of tegen latwerk zou je de echte jasmijn (Jasminum officinale) kunnen laten klimmen. De geur is hemels. In de heggen staat de wilde bosrank ­(Clematis vitalba) in volle bloei, ­tenminste: als je in het oosten of zuiden van het land woont. In het westen kun je genieten van wilde liguster. De mussen kwetteren er in juli nog vrolijk op los en de zwaluwen zijn druk met hun tweede legsel. Andere vogels worden allengs stiller. De koekoek houdt het voor gezien en gaat alweer terug naar Afrika.

Getty Images

Minder wieden

Augustus is een keerpunt in de tuin: het lijkt alsof iemand een knop heeft omgedraaid. Vanaf nu gaat het niet meer over groei maar over rijpen. Bramen, frambozen en de eerste pruimen worden rijp. Tegelijkertijd is de groei ook uit het onkruid. Er valt minder te wieden en meer te genieten vanuit de tuinstoel. Tenminste… dat is te hopen, want ook de muggen zijn actief op zomeravonden en overdag kunnen horzels en wespen je het verblijf in de tuin zuur maken. Zeker als je bezweet raakt en daardoor als een magneet werkt op de horzels. Wespen zijn vooral l­astig bij het oogsten van bramen en ­pruimen, die ze volledig kunnen uithollen. Maar vergeet niet dat de wesp – die deze maand vegetariër is geworden – tot voor kort een geduchte carnivoor was die duizenden ­vliegen en bladluizen om zeep hielp.

Fonkelende dauw

In augustus begint het ’s nachts soms te dauwen. De tuin ziet er dan ’s morgens sprookjesachtig uit, met alle planten vol ­fonkelende dauwdruppels. Die druppels ­verzamelen zich ook in de ­bladeren van ­lupine en vrouwenmantel, waar ze blijven liggen als druppels kwik. Geniet ervan, want tegen het einde van de maand ontkom je er niet aan die planten terug te knippen ­omdat het blad oud en vermoeid wordt. Wees ­radicaal en knip al het blad weg. Na een paar weken zal er weer fris blad ­ontloken zijn. Ook augustus heeft een verschijnsel aan de nachtelijke hemel om naar uit te kijken: pakweg van 11 t/m 14 augustus zijn vallende sterren te zien in het sterrenbeeld Perseus, in het noordoosten. Deze meteorenzwerm, de Perseïden, bereikt zijn hoogtepunt op 13 augustus rond middernacht en in de uren daarna. Dit jaar zijn de vallende sterren extra goed zichtbaar omdat er die nacht geen maan te zien is. Reden genoeg om een nachtje op een luchtbed in de tuin te gaan liggen.

Onvermoeibare dahlia’s

Soms al in juli, maar meestal in augustus, is de lucht plotseling vol vliegende mieren, vaak tegen het einde van een warme dag. Het hele mierennest vliegt uit en de mannetjes volgen de mierenkoninginnen die in deze bruidsvlucht bevrucht worden. De mannelijke mieren sterven na de paring, terwijl de vrouwtjes terug op aarde een nieuwe kolonie kunnen stichten. Maar ­velen halen het niet, want zo’n bruidsvlucht van mieren is voor vogels een feestmaal. De meeste vogels zijn overigens stil in augustus. Ze zijn dan in de rui en dat maakt ze extra kwetsbaar. Vandaar dat ze zo weinig mogelijk geluid maken. Je zou kunnen denken dat de tuin ten einde loopt in augustus, maar met eenjarige planten kun je dat ondervangen. Voor weinig geld kun je bakken vol afrikaantjes, violen en petunia’s inslaan. Maar het naderende einde had je natuurlijk ook kunnen voor­komen door in de voorzomer dahlia’s te planten. Die staan vanaf begin juli in volle bloei en gaan onvermoeibaar door met bloeien tot de eerste nachtvorst in oktober. Maar die is gelukkig nog ver weg.

8 Tuintips van Romke

1. Sterkere Annabelle

Wie kent Hydrangea Annabelle niet? Deze hortensia is terecht populair, maar… ze is ook ­topzwaar met ­grote bloem­hoofden aan ­dunne stengels. Nu is er ‘Strong Annabelle’: net zo rijk bloeiend maar met steviger stengels.

2. Hallo blauwtje

Elk jaar in het eerste weekend van augustus is de Landelijke Tuinvlindertelling­. Omdat de telling tien jaar bestaat, wordt ditmaal tien dagen geteld, van 27 juli t/m 5 ­augustus. Meedoen kan via www.vlindermee.nl

3. Aan tafel

De kaardebol is een tweejarige plant uit de distelfamilie. Het eerste jaar maakt hij een grote rozet, in het tweede jaar bloeit hij en daarna gaat hij dood. Je hebt er tweemaal plezier van:’s zomers lokt hij bijen, hommels en vlinders, in de winter peuteren ­puttertjes de zaden eruit.

Getty Images

4. Buien & wieden

Van omstreeks 20 juli tot 20 augustus vallen de Honds­dagen: warme, broeierige dagen waarop het vaak ­onweert. Maak gebruik van dat onweer, want na een onweersbui kun je gras en ander onkruid veel makkelijker tussen tegels uit trekken.

5. Truffels uit eigen tuin

Sinds kort is het mogelijk om zelf truffels te kweken. Truffels groeien onder de grond op de wortels van hazelaar en eik. Voor een kleine tuin is een hazelaar als gastheer het handigst. Een boompje dat geënt is met de truffelschimmel kan ook in een grote pot op het terras of balkon. Ze zijn niet goedkoop, dus koop wel gecertificeerde boompjes om teleurstellingen te voorkomen. En heb geduld. De eerste oogst is pas zes tot tien jaar na het planten. Bestellen: www.truffelgaard.nl

6. Slim oogsten

Om zwarte bessen te oogsten, hoef je niet te bukken. Knip gewoon alle takken die bessen dragen kort boven de grond af, neem ze mee naar de tuintafel en pluk daar de bessen op je dooie gemak. De struik is daarmee meteen correct gesnoeid.

7. Vliegensvlug

’s  Zomers kun je boven ­rivieren grote wolken eendagsvliegen zien dansen. De naam is misleidend want ze leven twéé dagen, maar het blijft kort. Je hebt ook eendagsbloemen, zoals de ­Tradescantia. Elke bloem bloeit één dag, maar de volgende dag zijn er weer nieuwe bloemen.

8. Honing slingeren

Op 7 juli zijn de Nationale Imkerdagen. In de Utrechtse Botanische Tuinen kun je zien hoe honing uit de raten wordt geslingerd en krijg je alles te horen over het houden van bijen. www.uu.nl/botanische tuinen

 
 Meer lezen over tuinieren? Kijk op www.plusonline.nl/tuinieren