Hé buurman, hoe hoog mag de heg zijn?

Verkeerde plaats

In het televisieprogramma De rijdende rechter moest mr. Frank Visser regelmatig uitspraak doen in burenruzies over erfafscheidingen en erfgrenzen. Staat de ene keer de schutting volgens de buren op de verkeerde plaats, een volgende keer is de haag te hoog opgeschoten en eist een buurman een flinke snoeibeurt. Met de buren overeenstemming bereiken kan soms een uitdaging zijn.

Hoogoplopende ruzies
Hoewel buren over deze kwesties hoogoplopende ruzies uitvechten en zelfs jaren gebrouilleerd raken, zijn de wettelijke regels voor een erfafscheiding niet ingewikkeld. Een schutting, muur, heg, hek of andere afscheiding aan de voorkant van het huis mag niet meer dan één meter hoog zijn. Naast en achter het huis is dat maximaal twee meter hoog. In de schutting of muur mag geen opening of raam worden gemaakt. In sommige gemeentes gelden afwijkende hoogtes, maar dat ligt vast in een plaatselijke verordening.

Nieuwe erfafscheiding

Staat er op de grens van twee percelen geen dichte schutting, muur of heg, dan kan iedere huiseigenaar van zijn buren eisen dat er op de erfgrens een dichte erfafscheiding komt. Die erfafscheiding wordt gezamenlijk bezit. Iedere buur betaalt de helft van de aanschafkosten, is verantwoordelijk voor het onderhoud aan de eigen kant en mag met de eigen kant tot op zekere hoogte doen en laten wat hij wil: balken en bouten mogen bijvoorbeeld maar tot in de helft van de erfafscheiding worden aangebracht.

Samen tot een oplossing
Bij een heg is iedere buur verantwoordelijk voor het snoeien van de eigen kant. Mocht de heg hoger groeien dan twee meter en er is daarover niets afgesproken, dan kan een van de buren niet ineens eisen dat de heg op die hoogte blijft. Beide buren zullen samen tot een oplossing moeten komen.

Afwijkende afspraken maken
Buren mogen met elkaar afspraken maken die afwijken van de wettelijke regels. Mogelijk is er voor die afwijkende afspraak een omgevingsvergunning nodig. In principe gelden de onderlinge afspraken niet voor de volgende bewoners, tenzij de afspraken zijn vastgelegd in een notariële akte en ingeschreven bij het kadaster. Ook bij verjaring dienen nieuwe bewoners zich aan de oude afspraken te houden. Een beroep op verjaring is mogelijk als de afwijkende situatie minstens twintig jaar bestaat.

In het ergste geval komt het voor de rechter
Voordat twee buren een gezamenlijk erfafscheiding kunnen plaatsen, moet er natuurlijk overeenstemming zijn over wat ze precies willen. Soms lukt dat niet en wil de één een heg en de ander een muur. In dat geval zijn er in grote lijnen twee opties. De eerste is het inschakelen van een onafhankelijke bemiddelaar of mediator, die tot een oplossing probeert te komen. Lukt dat niet, dan kan de zaak in het ergste geval voor de rechter komen. Beide partijen lopen daarbij het risico dat de rechter iets beslist wat ze niet mooi vinden. Daarnaast verstoort een juridische procedure de relatie met de buren.

Getty Images

Ieder zijn eigen schutting

Lukt het niet om met de buren tot overeenstemming te komen, dan is het alternatief zelf een erfafscheiding neerzetten. De schutting of de muur moet dan volledig op eigen grond staan, inclusief de fundering. De buren mogen in dat geval niet aan de erfafscheiding komen. Ze mogen haar niet schilderen, geen plantenbak ophangen en er geen klimplant tegenaan laten groeien. Wel kunnen ze hun eigen erfafscheiding neerzetten, ook op eigen grond.

Voor een heg gelden extra regels
Voor een heg als eigen erfscheiding gelden extra regels. Een heg of een heester moet minimaal vijftig centimeter uit de erfgrens worden geplant. Gebeurt dat niet, dan kunnen de buren eisen dat de heg verplaatst wordt. Op die afstand zijn enkele uitzonderingen. Zo mag de heg dichter tegen de erfgrens staan als de buren toestemming geven. Het is verstandig zo’n afspraak op papier te zetten en in te schrijven bij het kadaster, zodat je altijd kunt aantonen dat je in je recht staat.

Heg mag dichterbij staan
Ook als de buren hun eigen erfafscheiding hebben en de eigen heg komt er niet bovenuit, mag de heg dichterbij staan. Ook in zo’n geval kan het geen kwaad dit vast te leggen. Dat voorkomt problemen als er nieuwe buren komen. Moet je om de heg te snoeien af en toe door de tuin van de buren, dan moeten zij daarvoor toestemming geven en een tijdstip afspreken. De buurman hoeft geen ongelimiteerde toegang te geven tot zijn eigen tuin.

Een boom als grens

Voor bomen gelden strengere regels dan voor een heg. Een boom moet minimaal twee meter uit de erfgrens worden geplant, tenzij er plaatselijk andere regels zijn. Ook hier geldt: staat de boom te dicht op de erfgrens, dan kunnen de buren eisen dat deze wordt gekapt. Staat de boom er al langer dan twintig jaar, dan kan de eigenaar een beroep doen op verjaring.

Verschil tussen een boom en een heester
Het verschil tussen een boom en een heester is plantkundig. Een rijtje beuken is een rijtje bomen en geen beukenhaag, ook al zijn de beuken nog zo klein. Een sering is een heester, ook al is hij fors uit de kluiten gewassen. Bij twijfelgevallen kun je het beste de gemeente bellen. Mocht het tot een juridische procedure komen, dan zal een rechter een deskundige vragen of iets een boom is of een heg.

Nieuwe ontevreden buren

Vaak ontstaan problemen over schuttingen en heggen als de oude buren hun huis verkopen en er nieuwe bewoners met andere ideeën komen wonen. Zij willen bijvoorbeeld een heg snoeien die door de jaren heen hoog is gegroeid. Of ze willen een oude schutting vervangen door iets moderns. Mochten buren ontevreden zijn over een gemeenschappelijke heg of muur, dan zullen ze samen tot een oplossing moeten komen.

Niet mooi? Weinig kans bij de rechter
Wie een muur of schutting op de erfgrens niet mooi vindt, heeft bij de rechter weinig kans op succes, tenzij de schutting in erg slechte staat is. Het beste kan iemand in zo’n situatie zelf een erfafscheiding neerzetten op de eigen grond.

Schadevergoeding voor de hele heg afknippen
Bij een heg die hoger gegroeid is dan twee meter, mogen de nieuwe buren aan de eigen kant snoeien, maar het is niet de bedoeling dat zij de hele heg rigoureus afknippen. Doen ze dat wel, en gaan de struiken dood, dan kan de eigenaar een schadevergoeding eisen.

Onduidelijke erfgrens

Een andere bron van onenigheid is een verkeerd geplaatste erfafscheiding. Staat de schutting, muur of heg net náást de erfgrens, dan is het geen gemeenschappelijk eigendom maar het privé-eigendom van een van beide buren. Om te achterhalen hoe de officiële grens precies loopt, vraag je bij het kadaster een plattegrond op. Is de grens niet duidelijk, dan kun je bij het kadaster tegen betaling ook een grensreconstructie aanvragen. Het kadaster meet dan de erfgrens opnieuw in, zodat duidelijk wordt wie de eigenaar is van welk stuk grond.

Kadastrale grens anders dan feitelijke grens
Loopt de kadastrale grens anders dan de feitelijke grens, dan wordt de bevoordeelde buur door verjaring eigenaar als deze de grond twintig jaar lang onafgebroken in het bezit heeft gehad. Het gaat daarbij echt om in bezit hebben, dus niet om bruikleen. Bij te goeder trouw is de verjaringstermijn tien jaar, dat wil zeggen dat de nieuwe eigenaar niet kon weten dat de grond eigenlijk van een ander was, bijvoorbeeld doordat de verkopend makelaar dit bij de koop niet heeft verteld. Verjaring is niet automatisch, er moet een beroep op worden gedaan, en wie zich erop beroept dient het aan te tonen, bijvoorbeeld met ver­klaringen van eerdere bewoners of foto’s.

Geen verjaring
Als er geen verjaring is, blijft de grond van de oorspronkelijke eigenaar. Staat de schutting of heg verkeerd, dan kan de nieuwe buur deze erfafscheiding verplaatsen naar de erfgrens of verwijderen, en vervolgens samen op de erfgrens een nieuwe, gemeenschappelijke erfafscheiding neerzetten. In het ergste geval kan zo’n procedure bij de rechter eindigen. Soms kan de rechter afwijken van de regels als hij het onredelijk vindt om de letter van de wet te volgen. Een uitkomst is dus niet echt te voorspellen. Dat is sterk afhankelijk van de situatie.

Rechten huurder

Staat bij een huurwoning de erfafscheiding op de erfgrens, dan is de huurder verantwoordelijk voor het klein onderhoud aan de eigen kant, zoals de schutting schilderen of de heg knippen. Bij eventuele problemen met de buren over de erfafscheiding kan een huurder namens de verhuurder optreden als hij daarvoor toestemming heeft gekregen. Is die toestemming er niet en ondervindt een huurder overlast van zijn buren, dan kan hij de verhuurder inschakelen, want een huurder heeft recht op ‘ongestoord woongenot’.

Overhangende takken

Een laatste probleem is de overlast van bomen en struiken die tóch op voldoende afstand van de erfgrens staan. Tegen bladoverlast is niets te doen, want dat hoort erbij in de herfst. Tegen overhangende takken van de buren kun je wél optreden. De eerste stap is de buren vragen de boom te snoeien en de overhangende takken te verwijderen. Doen ze dat niet, dan heb je het recht om dat zelf te doen. Vraag het – om problemen naderhand te voorkomen – schriftelijk nog een keer en stel een deadline. Reageren de buren niet, dan kun je zelf gaan snoeien. Je mag alles afknippen wat boven de eigen grond komt.