Genoeg redenen voor een vijver, vindt Romke

Er zijn genoeg redenen om in een tuin een vijver aan te leggen. Water werkt als een spiegel, waardoor de tuin ­groter lijkt. Water zorgt voor beweging, als een briesje het oppervlak doet rimpelen. En water trekt dieren aan: vogels komen baden en water drinken, libellen ­zweven boven het wateroppervlak en kikkervisjes schuilen tussen de wortels van moerasplanten. Er zijn soms ook redenen om geen vijver aan te leggen. Vooral in tuinen waarin kinderen of kleinkinderen spelen, zijn vijvers geen goed idee.

Zelfs ondiep water is voor kleuters gevaarlijk. Maar laten we uitgaan van een kinderloze tuin met ruimte voor een kleine vijver. Die zal geen meters diep kunnen zijn en daarom in de winter waarschijnlijk tot aan de ­bodem bevriezen. Goudvissen, kikkers en andere waterdieren zijn in dat geval taboe. Salamanders zouden wel tot de vijverfauna kunnen behoren, want die overwinteren niet in het water maar op het land, in kelders en onder houtstapels.

Weekend weg geen bezwaar

Een kleine vijver kan tot een kunstwerk ­worden gemaakt, zoals de waterpartijen in Moorse tuinen, die meer voor het oog zijn bedoeld dan voor het planten- en dieren­leven. In een grotendeels verharde tuin of op een binnenplaatsje zou zo’n kleine vijver goed passen.

In een wat natuurlijker tuin kan een waterloopje worden aangelegd. Dat is wel kunstmatig, maar tuinieren is sowieso kunstmatig. In een tuin is de natuur hoogstens te gast. Stel: u hebt helemaal geen tuin, alleen een balkon of een terras. Ook dan hoeft u het ­water niet te missen. Normaal gesproken is een vijver een met water gevuld gat, maar er is niets op tegen om het begrip ‘vijver’ wat op te rekken tot ieder voorwerp waarin water kan blijven staan. Dat kan een simpel vogelbadje zijn, maar ook een kuip of een teil vol waterplanten.

Het voordeel van zo’n bak vol waterplanten is dat je die planten geen water hoeft te geven: ze dobberen er immers al in. Kuipplanten moeten ’s zomers iedere dag water hebben en als je ook weleens een lang weekend weg wilt, kan dat knap bezwaarlijk zijn. Heb je een kuip vol waterplanten, dan hoef je die alleen eenmaal per week een keer bij te vullen.

Drijvende planten

In een klassieke vijver plant je waterlelies, zwanenbloemen en pijlkruid, maar in een ­minivijver is dat niet praktisch. Die planten worden eenvoudigweg te groot, hoewel er
ook miniwaterlelies zijn. De beste oplossing voor kuipen, bakken en schalen zijn ­tropische waterplanten, die je voor weinig geld in ­plastic kuipjes bij het ­tuincentrum kunt ­kopen.

De drie populairste zijn drijvende planten: de vlotvaren, de ­water­hyacint en de watersla. In een grote ­glazen kom zijn ze dubbel ­decoratief, ­omdat niet alleen hun blad, maar ook hun fijn vertakte wortels fascinerend zijn om naar te lijken. Deze planten ­kunnen ­binnen overwinteren, maar als ze in het ­najaar buiten verpieteren, is het geen aanslag op uw portemonnee om ze volgend voorjaar weer te kopen.

De vlotvaren heeft iets dierlijks – alsof de twee helften waaruit het drijvende blad ­bestaat, ieder moment kunnen dichtklappen om een mug te vangen. De water­hyacint is met geen enkele andere plant te vergelijken: de bladstengels lijken opgepompt en ­bestaan voornamelijk uit luchtkamertjes die de plant een enorm drijfvermogen geven. Dit is de plant die in Afrika voor grote problemen zorgt doordat hij hele stuwmeren kan verstoppen. Watersla lijkt van dit drietal nog het meest op een normale plant, maar het fluwelige groen van het geribde blad is uniek in de plantenwereld; een aaibaarder plant kun je je niet voorstellen.

Zwerfkeien en molenstenen

Ook zonder waterplanten kan water mooi zijn. Fonteinen vervelen nooit. Bovendien kan het geluid van klaterend water verkeersgedruis of ander storend lawaai overstemmen, hoewel er ook mensen zijn die een hekel aan fonteinen hebben omdat geklater hen aandrang bezorgt om te plassen.

Een aardig idee zijn de holle stenen die in de handel zijn: grote zwerfkeien met een deuk erin waarin water kan blijven staan. Zoiets is leuk om te zien, zeker als vogels een bad komen nemen. Voor een balkon is zo’n reuzenkei onpraktisch, maar op een terras kan het een boeiend object zijn.

De molensteen waaruit door het gat in het midden water borrelt, is zo langzamerhand een cliché aan het worden, maar ja, wat is er eigenlijk tegen een cliché als dat cachet aan de tuin verleent? Er is niets tegen het over­nemen van goede ideeën.