De executeur die de nalatenschap van mijn zus afwikkelt, heeft een tijdje terug ter informatie de aangifte erfbelasting aan alle erfgenamen doorgestuurd. Nu heeft hij ons geschreven hoe hoog het uiteindelijke bedrag is dat uitgekeerd gaat worden. Dit is een veel lager bedrag dan in de aangifte is vermeld; is dat niet vreemd?
Op zichzelf is het niet vreemd dat er een verschil is tussen de waarde die is opgegeven voor de erfbelasting en het bedrag dat - nadat alles is afgehandeld - uiteindelijk overblijft. Om dat te begrijpen, is het goed om een onderscheid te maken tussen het bruto bedrag van de nalatenschap op moment van overlijden en het netto bedrag dat aan het einde van de afwikkeling aan de erfgenamen kan worden uitgekeerd. Voordat de erfdelen uitbetaald kunnen worden, gaan er namelijk vaak nog allerlei kosten vanaf en komen er nog bedragen binnen. Bovendien wordt dit allemaal nog beïnvloed door het verschil tussen de fiscale waardering volgens de spelregels van de erfbelasting en de juridische-economische waarde (hierna: werkelijke waarde) van een nalatenschap.
Voor de fiscale waarde van de woning van de overledene moet bijvoorbeeld uitgegaan worden van de WOZ-waarde, terwijl voor de werkelijke waarde aangesloten wordt bij de waarde die er bij verkoop voor kan worden gekregen of zelfs al is gekregen. Ook moet u bijvoorbeeld effecten voor de fiscus waarderen op de koers aan het eind van de dag voor het overlijden, maar verkoopt u ze later en is de koers gestegen of gedaald, dan vertegenwoordigt die verkoopwaarde het bedrag in de nalatenschap dat u als erfgenamen uitgekeerd krijgt.
Het bedrag dat u als erfgenaam uiteindelijk ontvangt, wordt verder bepaald door allerlei kosten die na het overlijden doorlopen. U kunt daarbij denken aan kosten van de hypotheek, gas, water en licht, verzekeringen en dergelijke. Ook komt er vaak nog geld binnen, zoals de laatste salarisbetaling, restitutie van niet-gebruikte abonnementen die u opgezegd heeft of het saldo van de ov-chipkaart of restbetalingen van AOW (vakantiegeld) of pensioen. Verder komen ook de kosten van de uitvaart min het bedrag dat u van de verzekering krijgt ten laste van de nalatenschap.
Ten slotte komen ook nog de kosten van de afwikkeling in mindering. Denk aan de verschuldigde erfbelasting, notariskosten voor de verklaring van erfrecht of de kosten van de executeur. Voor de erfbelasting mogen overigens niet al deze kosten zonder meer in aftrek worden gebracht. Hierdoor blijkt aan het einde van een afwikkeling van de nalatenschap meestal pas wat u werkelijk in handen krijgt.
Een executeur, boedelgevolmachtigde of andere afwikkelaar doet er dan ook mede hierom goed aan om regelmatig over de waarde van de nalatenschap te communiceren zodat er geen (onaangename) verrassingen blijken als de erfgenamen de erfenis uitgekeerd krijgt. Dit kan vragen zoals die van u voorkomen.
Mr. Nicole Goud is fiscalist en jurist met jarenlange ervaring in m.n. de belastingadvieswereld (sinds 1987). Ook was zij een aantal jaren werkzaam bij een opleidingsbedrijf voor financiële dienstverlening waar zij lesmateriaal schreef en ontwikkelde voor o.a. banken, verzekeringsmaatschappijen, accountants en financiële planners op juridisch en fiscaal gebied. Sinds enige tijd is zij eigenaar van Akto, uw erfcoach en meer (www.akto.nu).
