Heel Nederland zit boordevol verrassingen. In deze aflevering van ‘Verrassend Nederland’ bezoeken we West-Friesland, een streek met bijzondere stolpboerderijen, een heel eigen balsport en… een drijvende groenteveiling.
HISTORISCH ERFGOED
Veiling op het water
In 1887 is in Broek op Langedijk het veilen bij afslag uitgevonden. Dit systeem wordt nog steeds bij grote veilingen toegepast. Wat de Broekerveiling uniek maakt, is dat de bloemkolen, aardappelen en radijsjes, die nog steeds in het historische veilinggebouw worden geveild, op bootjes langs de bieders komen varen. Bezoekers van deze oudste doorvaargroenteveiling ter wereld kunnen hun handelsinstinct testen. Aansluitend maken ze een vaartocht door het Rijk der Duizend Eilanden, de vele stukjes landbouwgrond die in dit waterrijke gebied liggen.
VERVOER
Op een klein stationnetje
De stoker gooit kolen op het vuur en de machinist trekt aan de stoomfluit. De reis tussen de historische Zuiderzeesteden Hoorn en Medemblik kan beginnen. Bello en andere oude locomotieven trekken de houten wagons van de historische stoomtram langs de historische stationnetjes van onder andere Wognum, Twisk en Opperdoes. Wie deze tijdreis niet lang genoeg kan duren, kan voor of na de tramrit met museumschip Friesland tussen VOC-stad Enkhuizen en Medemblik varen.
MUSEUM
Bakkerijmuseum
In het historische centrum van Medemblik ligt Museum De Oude Bakkerij. Echte bakkers laten zien hoe ze naast brood ook lekkernijen als koek, marsepein, ijs en chocolade maken. Ook kan de bezoeker zelf aan de slag. En… proeven mag!
OVERNACHTEN
Wakker worden tussen de druiven
‘Een stukje Frankrijk in Noord-Holland’: zo prijzen Siem en Ada Loos hun biologische wijngaard Saalhof in Wognum aan. De johannitter, rondo en souvignier-gris-druiven die ze hier telen, geven fruitige wijnen met een zuidelijk karakter. Het landhuis dat bij de wijngaard hoort, is in de jarendertigstijl gerestaureerd en doet dienst als bed & breakfast. De kamers hebben uitzicht op de wijngaard. Gasten van het bijbehorende restaurant Saalig hoeven de wijn niet te laten staan, want in een van de vakantiewoningen of camperplaatsen op het terrein is plek om lekker weg te dromen.
STAD
West-Friese folklore
Op een terp aan de westkant van de Westfriese Omringdijk ligt Schagen. Al sinds de middeleeuwen is deze knusse provinciestad met zijn smalle winkelstraatjes en het gezellige marktplein een trekpleister voor bewoners uit de regio. Het is dan ook een plek waar de West-Friese folklore wordt uitgedragen. Op de WestFriese markt die van juni tot en met september plaatsvindt, is er elke donderdag een kleurrijke optocht met oude voertuigen en klederdracht. De grote vlooienmarkt die eind februari plaatsvindt en de jaarlijkse Paasveetentoonstelling in maart trekken ook veel publiek.
NATUUR
Omgekeerd land
Bij Benningbroek ligt het eerste aardwetenschappelijke monument van Noord-Holland. In het veld zijn oude wadgeulen te herkennen. Die zijn opgevuld met zand en liggen daarom hoger dan de rest. Zand klinkt minder in dan klei. Daarom wordt dit wel het omgekeerde land van West-Friesland of ‘kadetjesland’ genoemd. De hoogteverschillen in het landschap leiden tot grote verschillen in droog en drassig land, waardoor het aantrekkelijk is voor verschillende plantensoorten en weidevogels.
ACTIVITEIT
De sterren van de hemel
In natuurgebied Het Streekbos bij Bovenkarspel kan naar het heelal worden getuurd. Volkssterrenwacht Orion heeft een van de grootste spiegeltelescopen (40 cm diameter) van Nederland. Onder begeleiding van een medewerker kunnen bezoekers met hun digitale camera foto’s van de maankraters maken. Mocht het bewolkt zijn, dan biedt het bijbehorende planetarium even goed zicht op de sterrenhemel.
STREEKPRODUCT
Niet zomaar een pieper
De stevige romige Opperdoezer Ronde geldt als een van de lekkerste aardappels van Nederland. Deze exclusieve aardappelsoort met zijn tere schil mag alleen worden verbouwd op de 160 hectare zavelgrond rond het dorpje Opperdoes. Teler Hero Stam promoot het ras samen met chef-koks onder de slogan Power to the Pieper!
TRADITIE
Kolven
Net als hun Friese tegenhangers aan de andere kant van het IJsselmeer zijn de West-Friezen eigenzinnig. Naast hun eigen dialect hebben ze hun eigen tradities. Zo is kolven een West-Friese balsport die op speciale kolfbanen in cafés nog steeds wordt beoefend. Onder andere in café Het Huis van Egmond in Hoogwoud, waar je deze balsport ook kunt leren.
WANDELEN
Nieuwe en oude snufjes
Wie geïnteresseerd is in architectuur en duurzaamheid, kan in Heerhugowaard ook de Stad van de Zon-wandeling maken door de gelijknamige nieuwe CO²-neutrale wijk en het bijbehorende recreatiegebied Park van Luna. De inwoners van deze wijk verbruiken energie die uit zon en wind wordt opgewekt. De wandelroute passeert ook een oud stukje technisch vernuft: een elektrische lier uit 1912 die groenteschuiten van tuinders uit de polder over de ringdijk trok, zodat die binnendoor naar de Broekerveiling konden varen.
FIETSEN
Piramides van de polder
De ‘piramide van de polder’, zoals de stolpboerderij ook wel wordt genoemd, is een icoon in het Noord-Hollandse landschap. In Heerhugowaard staan er nog liefst 174. De 22 kilometer lange Stolpenfietsroute passeert veel van die stolpen, geheel of gedeeltelijk authentiek, verbouwd of nieuwbouw. Op de route staat onder andere de monumentale boerderij De Leeuwenhof, gebouwd in 1633, die nu dienstdoet als zorgboerderij.
3 x musea
Nederland telt tal van specialistische, soms kneuterige musea, en West-Friesland is
kampioen in unieke verzamelingen. Kijk maar:
- Het Beatles Museum in Alkmaar herinnert onder meer aan het optreden van de ‘Fab four’ in het West-Friese Blokker in 1964.
- Zündapps, Kreidlers, Honda’s… het Bromfiets Museum Berkhout herinnert aan de tijd dat jongens meisjes probeerden te imponeren met hun pruttelende voertuigen. Open op afspraak.
- Het Flessenscheepjes Museum in Enkhuizen toont meer dan duizend miniaturen van VOC-schepen, maar ook van reddingsboten en De Groene Draeck.
Fietsen in West-Friesland? https://www.plusonline.nl/reizen-vrije-tijd/rondje-kop-van-noord-holland
- Plus Magazine