Verkiezingen Tweede Kamer: dit zeggen de politieke partijen over de woningmarkt

Getty Images

Wachtlijsten, te weinig woningen, te hoge huizenprijzen – de woningmarkt heeft er weleens beter uitgezien. Wat denken de politieke partijen hieraan te gaan doen?

50PLUS

Elke gemeente moet een woon- en leefvisie voor de komende 20 jaar ontwikkelen
Er moeten meer kleinschalige woonvormen met zorg komen: iedereen moet in een zelfstandige woning oud kunnen worden
Er komen veel meer betaalbare ouderenwoningen
Sociale huren stijgen niet meer dan het inflatiepercentage

VVD

De lokale woonlasten worden gemaximeerd – de eigen woning mag geen melkkoe worden
De maximale huurprijs voor lage inkomens in de sociale huur moet omlaag
De huren moeten omlaag door meer huurwoningen aan te bieden
De overheid moet doorstroming in de sociale huur stimuleren
Er komt een nationaal bouwfonds dat de woningbouw moet stimuleren
Over ongebruikte woningbouwgrond moet belasting worden betaald
Gemeenten die veel bouwen krijgen extra geld
De landelijke overheid moet meer regie pakken in de verdeling van de schaarse ruimte: woningbouw, wegenbouw en landbouw verdienen ruimte om zich te ontwikkelen

CDA

Nationaal Woonplan: binnen 10 jaar 1 miljoen nieuwe en duurzame woningen bouwen
Er komt weer een minister van Volkshuisvesting. Deze minister wijst nieuwe bouwlocaties aan en maakt met provincies en regio’s bindende afspraken over bouwprojecten
Er moet meer variatie in het woningaanbod voor ouderen komen – zoals hofjes en kleinschalige appartementencomplexen
Woningcorporaties moeten weer als een maatschappelijke onderneming de ruimte krijgen om betaalbaar te bouwen, vooral voor de middenklasse
Verhuurdersheffing verdwijnt, ervoor in de plaats komen afspraken over te bouwen woningen
Huurders krijgen meer zeggenschap in corporaties
Te grote huurstijgingen aanpakken door het puntensysteem voor de commerciele huursector aan te passen. Huurders moeten dit systeem ook makkelijker af kunnen dwingen
Strengere aanpak huisjesmelkers
Een groennorm voor nieuwbouwprojecten: balans tussen wonen, natuur en recreatie moet worden bescherm
Houtbouw is een duurzaam alternatief voor steen en beton
Steden mogen buiten de stadsgrens groeien zodat het groen in de stad behouden blijft. Groen in de stad vergroot de leefbaarheid, is belangrijk om de stad tijdens hete dagen koel te houden en het vangt regenwater op
Landelijk een nieuwe impuls aan stadsvernieuwing, met een brede en wijkgerichte aanpak
Meer ruimte voor alternatieve woonvormen, zoals coöperatieve woonprojecten en tiny houses
Er komt een speculatiebeding op huisvestingsprojecten
Het woningtekort en de armoedeproblematiek heeft geleid tot een groter aantal daklozen. Daarom moet er een ruimer aanbod van tijdelijke woonvormen komen en kunnen kantoorpanden worden omgebouwd. Huisuitzettingen wegens huurschuld moeten worden beperkt

ChristenUnie

De woningbouw moet worden versneld: 100.000 woningen per jaar, een deel daarvan voor starters en ouderen
Er komt een minister van Ruimtelijke Ordening, met huisvesting in de portefeuille
De verhuurdersheffing verdwijnt en in plaats daarvan komen er prestatieafspraken met de corporaties over huurprijzen, sloop, nieuwbouw, onderhoud, etc.
Woningcorporaties krijgen de ruimte om te investeren in middeldure huurwoningen
De groene ruimte binnen én rond de steden is waardevol – er moet daarom strategisch worden gebouwd
Leegstaande panden moeten op creatieve wijze worden hergebruikt. Gemeenten mogen leegstandsbelasting heffen en beleggers die een pand willen transformeren, hoeven geen overdrachtsbelasting te betalen
Wijken en gemeenten worden tot meer solidariteit gedwongen om de tegenstellingen tussen duren en goedkope wijken tegen te gaan
Er komen doorstroommakelaars die mensen in een ruim huis moeten bewegen om passender te gaan wonen. Ook komen er doorstroompremies
Meer ruimte voor alternatieve vormen van wonen: wooncoöperaties, ‘koop-laterwoningen’, etc.
Er moet 1 miljard euro naar ouderenhofjes en generatiewoningen
Nieuwe woonzorgconcepten die beter aansluiten bij de wensen van ouderen moeten de verpleeghuizen ontlasten
In de komende kabinetsperiode moeten er 80.000 ouderenwoningen bij komen
Gemeenten worden verplicht om voldoende aangepaste woningen en gemeenschappelijke woonvormen te realiseren
Huurprijsbescherming wordt uitgebreid naar middenhuur. Puntenstelsel geldt dan ook voor huur tot € 1000 en de inkomensgrenzen worden ruimer
Een deel van de sociale huur en te bouwen sociale huur is voor starters bedoeld
Huurders en particuliere kopers beter beschermen tegen onder anderen huisjesmelkers en partijen die bestaande woningen opkopen voor dure verhuur
De hypotheekrente verdwijnt geleidelijk
De overdrachtsbelasting voor eigenaar-bewoners verdwijnt, voor beleggers blijft deze bestaan
De leenruimte mag niet verder stijgen
Voor starters moet er een fiscaal gunstige bouwspaarregeling komen, te vergelijken met de spaarloonregeling van vroeger

SGP

Er moeten meer woonvoorzieningen komen voor ouderen die wel zorg nodig hebben maar te goed zijn voor het verpleeghuis. Te denken valt aan wooncombinaties voor ouderen en jongeren samen
De Stimuleringsregeling Wonen en Zorg wordt uitgebreid
Landelijk moeten er meerjarige afspraken komen voor het realiseren van huisvesting van nog zelfstandig wonende ouderen en mensen die verpleeghuiszorg nodig hebben
Regionaal en lokaal moeten er duidelijke visies op wonen, zorg en welzijn komen
Er moet een gevarieerd woonaanbod komen, met verschillende woonvormen

D66

Meer woningen voor senioren
Wil groepswoonvormen en woonzorgcombinaties stimuleren
In totaal komen er een miljoen nieuwe woningen bij
Huurders worden beter beschermd
De verschillen tussen huur en koop worden verkleind

PvdA

Er komt een Nationaal Woningbouw Plan: jaarlijks moeten er 100.000 nieuwe en betaalbare woningen worden gebouwd
Er komt een minister van Wonen
Ouderenwoningen en mantelzorgwoningen moeten een verplicht onderdeel worden van woonvisies
Er moet meer ruimte komen voor alternatieve woonvormen als de Knarrenhof
Er komt een nieuwe belasting om het fenomeen huisjesmelkers tegen te gaan
Huisjesmelkers die een te hoge huur vragen, krijgen een boete
De maximale inkomensgrens voor sociale huur wordt € 60.000
Speculanten worden verplicht ook daadwerkelijk te bouwen
Door de winst van speculanten af te romen komt er geld vrij voor het bouwen van woningen voor starters en ouderen en het betaalbaar houden van huren
Door de verhuurderheffing af te schaffen komt er 2 miljard euro vrij om woningen te bouwen en huren te bevriezen
De norm voor groen in de wijk gaat omhoog en bewoners krijgen de ruimte om daar invulling aan te geven

GroenLinks

Er moeten gezamenlijke woonvormen komen voor alleenstaanden, samengestelde gezinnen en ouderen met een zorgvraag
Bij nieuwbouw wordt toegankelijkheid en dus levensloopbestendig bouwen de norm
Voor 2030 komen er 1 miljoen nieuwe woningen bij – minstens 40 procent daarvan is sociale huur
Voor 90 procent van alle woningen stelt de overheid de maximale huur vast
De verhuurderheffing verdwijnt; de woningcorporaties investeren dat geld in de bouw en het beheer van betaalbare woningen, leefbaarheid in de wijk en verduurzaming van woningen
Inkomensgrens voor sociale huur gaat omhoog
Vrije marktwerking in de huur wordt zoveel mogelijk afgeschaft

De koppeling tussen WOZ-waarde en huur verdwijnt om te voorkomen dat huren in populaire regio’s te hoog worden
Gemeenten krijgen de mogelijkheid om een woonplicht in te stellen – zowel in nieuwbouw als in bestaande bouw
Er komen meer sociale huurwoningen en flexwoningen voor dak- en thuislozen en noodgevallen
Huisuitzettingen en afsluiten van gas, water en licht worden verboden, tenzij de bewoner geen hulp wil accepteren
Het vaste huurcontract wordt weer de norm. Tijdelijke huur is alleen toegestaan voor bijvoorbeeld studenten of expats
Huurbescherming wordt versterkt
Sociale huurwoningen mogen niet langer worden verkocht aan grote buitenlandse beleggers
Gemeenten mogen leegstand van panden en gebouwen beboeten
Meer ruimte voor zelfbouw, particuliere initiatieven en wooncoöperaties

Zorgbuurthuizen in de wijk, met een inloopfunctie voor de hele buurt
In de woningcorporaties krijgen de huurders het voor het zeggen
De huren gaan omlaag en zijn gekoppeld aan het inkomen
Er komt een Nationaal Bouwplan voor betaalbaar en duurzaam wonen
Er komt een woonplicht om huisjesmelkers en speculanten te ontmoedigen
Vanaf een hypotheeksom van € 350.000 wordt de hypotheekrenteaftrek beperkt
Er moet meer ruimte komen voor de kinderen en jongeren in de wijk: speeltuinen, buurtcentra, plekken om te sporten
Mensen met een huurachterstand worden niet op straat gezet. In plaats daarvan wordt een schuldsaneringstraject opgezet
Gemeenten moeten een sluitend vangnet maken voor de opvang van dak- en thuislozen
Woningen worden beter geïsoleerd, zodat de energierekening omlaaggaat. Ook wordt er geïnvesteerd in zonnedaken
Er komt een miljardenfonds voor de Groningers die nu met de gevolgen van de gaswinning zitten

PvdD

In plaats van woningmarkt moeten we terug naar volkshuisvesting, met een ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu
Het Rijk gaat investeren in de bouw van nieuwe sociale huurwoningen
Er moeten meer meergeneratiewoningen komen
Doordat de bio-industrie verdwijnt en de veestapel krimpt, komt er veel ruimte vrij voor woningbouw
Het wordt mogelijk om met meer dan 2 personen een hypotheek af te sluiten. Zo kunnen mensen aan co-housing doen en dat helpt weer tegen de woningnood
Huren worden voor 5 jaar bevroren
Lege bedrijfspanden worden omgebouwd naar woningen en studentenwoningen
Bedrijventerreinen die niet meer worden gebruikt of te veel hinder veroorzaken, worden omgebouwd naar woonwijken of parken
Er komt een woonplicht en een maximum aan het aantal woningen dat een persoon of bedrijf in bezit mag hebben
Gemeenten mogen vakantieverhuur beperken en verbieden als die voor overlast en verloedering zorgt
Er komt een heffing op leegstand en braakliggende grond
De huurprijzen in de vrije sector worden beperkt
Malafide verhuur van woonruimte wordt streng aangepakt
Inkomensgrens voor sociale huur gaat omhoog
Huurprijzen worden gemaximeerd
Huur in de vrije sector gaat onder woningwaarderingssysteem vallen en de koppeling met de WOZ-waarde wordt losgelaten zodat huren in populaire regio’s niet te hoog worden
Sociale huurwoningen kunnen alleen in de verkoop als daar 1-op-1 nieuwe sociale huurwoningen in dezelfde gemeente tegenover staan
Meer inzet op schuldhulpverlening om huisuitzettingen te voorkomen. Directe huisuitzetting vanwege huurachterstand wordt verboden
Er komen voldoende slaapplaatsen voor dak- en thuislozen
Er komen veel nieuwe bomen bij, ook in de wijken: zorgen voor verkoeling, vangen regenwater op en halen CO2 uit de lucht
Nieuwbouw moet natuurinclusief zijn, met o.a. groene daken en gevels, nestgelegenheid voor dieren en voldoende speelnatuur
Investeren in natuur in en rond de steden
Gemeenten zijn verplicht om elke inwoner van minimaal 50 m2 kwalitatief groen te voorzien
Braakliggende terreinen omvormen voor bijvoorbeeld stadslandbouw, tiny forest, voedselbos, park, natuurspeelplaats en bijen- en vlinderveld
Woningen zoveel mogelijk verduurzamen, nieuwbouw energieneutraal en liefst energiepositief – ter compensatie van de bestaande woningen die nog niet energieneutraal zijn
Woningcorporaties mogen de verhuurderheffing inzetten om hun woningvoorraad te verduurzamen en achterstallig onderhoud weg te werken. Uiterlijk in 2030 verdwijnt de verhuurderheffing
Zonnepanelen op zoveel mogelijk daken (ook van gebouwen)
Meer subsidies voor verduurzamen van de woning, renoveren om energie te besparen vallen onder het lage BTW-tarief
Fiscaal aantrekkelijke regelingen om per wijk zelf energie op te wekken
OZB-belasting wordt mede afhankelijk van het energielabel en het energieverbruik
Overheidsgebouwen moeten minimaal energielabel A hebben
Regeling rond saldering van schone energie blijft bestaan
In de bouw wordt zoveel mogelijk gewerkt met gerecycled materiaal en natuurlijke materialen

PVV

Er moeten tienduizenden nieuwe woningen komen voor ouderen
Er komt een minister van Wonen
Geen woningen voor statushouders
Gemeenten moeten meer en sneller nieuwe bouwgrond beschikbaar stellen en bouwvergunningen afgeven. Provincies moeten nieuwbouw mogelijk maken in plaats van dwarsbomen
Er komen meer sociale huurwoningen bij
Er worden meer middenhuurwoningen gebouwd en de huurprijs wordt gereguleerd zodat middenhuur ook echt middenhuur blijft
Meer koopwoningen bouwen, voor starters, gezinnen en ouderen
Woningbouw in en buiten de stad
Er moet een einde komen aan de belemmerende regels rond stikstof, PFAS, geluid, lucht, milieu, duurzaamheid, klimaat, etc.
De huren moeten omlaag
De hypotheekrenteaftrek blijft bestaan
De als gevolg van aardgaswinning beschadigde woningen van Groningers worden hersteld en versterkt. De Groningers ontvangen volledige schadeloosstelling
De permanente bewoning van vakantiehuizen wordt mogelijk

Lijst Henk Krol

Je mag zonder vergunning een tiny house op eigen erf bouwen. Wel komen er voorwaarden aan de grootte, duurzaamheid en een maximaal aantal tiny houses per erf
Samenwonen mag niet leiden tot korten op de AOW-uitkering – samenwonen resulteert juist in voor elkaar zorgen, minder eenzaamheid en meer beschikbare woningen voor jongere mensen
Onder voorwaarden worden gemeenten verplicht om de eigenaars van recreatiewoningen indien gewenst op het adres van de recreatiewoning in te schrijven. Woningen die vrijkomen, gaan naar woningzoekenden
Woonsubsidie voor het verbouwen van leegstaande panden en gebouwen ten behoeve van duurzaam en ecologisch wonen
Om de bevolkingsgroei op te vangen, komen er nieuwe steden bij. Dat is beter dan bestaande steden en dorpen helemaal vol te bouwen
Woningbouwcomplexen worden alleen nog toegestaan als een deel van de woningen levensloopbestendig is
Woningcorporaties moeten verplicht voldoende levensloopbestendige woningen bouwen
Er komt een fiscale regeling voor familiehuizen (drie generaties in een woning)
Voldoende betaalbare huur- en koopwoningen voor starters
De verhuurderheffing wordt gehalveerd zodat er weer meer geld is voor de bouw van sociale huurwoningen
De verkoop van sociale huurwoningen aan beleggers wordt verboden – de woningen worden alleen verkocht met de plicht daar zelf te gaan wonen
Door beperking van migratie moet de druk op de onderkant van de woningmarkt afnemen

FvD

Nieuwe huizen bouwen, vooral voor het middensegment
Maximaal 30 procent sociale huur, kleinschalig en ingepast
Private bouwprojecten niet langer verplichten een bepaald percentage sociale huur te bouwen
Minister voor woningbouw en oplossen woningnood
Transformeren van woningen en kantoorpanden moet eenvoudiger
Statushouders en asielhouders krijgen geen voorrang en worden niet langer verdeeld over gemeenten
Geen overdrachtsbelasting voor starters
Studieschuld wordt niet meegerekend bij hypotheekaanvraag
Eigenwoningbezit stimuleren, corporaties aansporen woningen aan huurders te verkopen
Stoppen met duurzaamheidseisen; drijven de prijzen op
Stoppen met subsidies voor verduurzaming van de woning
Geen hogere OZB om gemeentelijke tekorten te dichten
Geen verdere afbouw van hypotheekrenteaftrek. Als hypotheekrenteaftrek doorgaat, moet de huiseigenaar worden gecompenseerd
De overheid mag de huiseigenaar niet dwingen tot de aanschaf van zonnepanelen
Bij nieuwbouw mag de gemeente voorrang verlenen aan mensen die geworteld zijn in de gemeente

Denk

Er moet een volkshuisvestingagenda en een minister van Volkshuisvesting komen
Via een Volkshuisvestingsfonds gaat er structureel meer geld naar woningbouw
Er komt een meerjarige Nationale Volkshuisvestingsagenda die stuurt op voldoende betaalbare woningen
Diversiteit in de wijk is een aandachtspunt
Er komt een vergunningensysteem zodat discriminerende makelaars uit het beroep kunnen worden gezet
Er komen praktijktesten om discriminatie op de woningmarkt op te sporen
Er komt een meld- en aangifteplicht voor discriminerende verzoeken op de woningmarkt
Middenhuur moet onder het puntensysteem vallen – een eerlijke huur voor huurders van woningen boven de € 720
Huurstijgingen in sociale huur aan banden, huurstijgingen in de vrije sector maximeren
Er komt een speciale heffing voor speculanten op de woningmarkt die de prijzen opdrijven. Ook komt er een zelfbewoningsplicht voor speculanten
De sloop en verkoop van sociale huur wordt beperkt
Woningcorporaties moeten zich weer richten op goede en betaalbare huurwoningen
De verhuurdersheffing verdwijnt
Iedereen moet een rentevrije hypotheek kunnen krijgen
Tijdelijke huurcontracten beperken
Meer geld voor huurcommissies en het voorlichten van huurders zodat zij op de hoogte zijn van hun rechten
Huisuitzettingen aan banden leggen en huisuitzettingen van kinderen met overleden ouders verbieden
Investeren in probleemwijken
De hypotheekrenteaftrek voor duurdere woningen wordt versneld ontmanteld
Gemeenten krijgen de ruimte om OZB-belasting te differentiëren: de sterkte schouders dragen de zwaarste lasten
Er komt een landelijke groennorm voor woonwijken
Er moet divers worden gebouwd
Veel meer aandacht voor de vaak erbarmelijke woonsituatie van arbeidsmigranten