Verkiezingen Tweede Kamer: dit zeggen de politieke partijen over de verduurzaming van de samenleving

50PLUS

•  Het klimaatbeleid moet zich vooral richten op nieuwe technologieën en vernieuwing – dat is waar wij als land goed in zijn
•  We moeten ons voorbereiden op de zeespiegelstijging
•  Minder kunstmest en gif in de landbouw, minder antibiotica in de veehouderij
• Grootschalige intensieve veehouderij beperken
• Kleinschalige veehouderij stimuleren
• Meer steun voor visserij
• CO2-uitstoot terugdringen, inzetten op krachtige milieu- en duurzaamheidsmaatregelen

VVD

• Groen en economische groei gaan hand in hand
• Klimaatbeleid is geen ideologie: pragmatisch aanpakken dus
• Er komen kerncentrales en kerncentrale Borssele blijft langer open
• Lagere energiebelasting voor huishoudens en kleinverbruikers, hogere energiebelasting voor vervuilende industrieën
• Verduurzaming eigen woning wordt fiscaal aftrekbaar voor het eigenwoningforfait
• Nationale en internationale klimaatafspraken komen we na, liefst zo betaalbaar en slim mogelijk

CDA

• Elke provincie gaat een project doen dat bijdraagt aan de nationale klimaatopgave
• Klimaatbeleid gaat hand in hand met industriebeleid dat zorgt voor een eerlijk nationaal en internationaal speelveld
• Internationaal gelijke prijzen voor CO2-uitstoot van bedrijven, gelijke tarieven vliegbelasting
• Met bedrijven in Nederland heldere en langjarige afspraken voor reductie van CO2 en stikstof maken – ook met agrarische sector
• Blijven investeren in duurzame en nieuwe energievormen, na 2030 kernenergie als mogelijkheid
• Voor het verduurzamen van je huis komt er een online klimaatloket, met alle informatie en financiële mogelijkheden bij elkaar
• Nieuwbouw: duurzaam en meer groen
• Stimuleren van hybride cv-ketels
• Verhuurders van woningen worden gekort als ze hun woningen niet verduurzamen
• Sportverenigingen, buurthuizen, etc. actief ondersteunen in verduurzaming: bespaart vrijwilligers veel werk en leidt tot lagere kosten voor de verenigingen
• Woonomgeving zichtbaar groener maken
• Bij aanleg nieuwe windmolens en zonneweides natuur en landbouw zoveel mogelijk ontzien, zeker zolang er nog genoeg daken vrij zijn
• Europese Green Deal is mooi, maar we moeten wel kijken naar haalbaarheid en betaalbaarheid
• Strengere eisen aan duurzaamheid van productie en kwaliteit van nieuwe producten. Er moet bovendien een ‘recht op reparatie’ komen, zodat producenten hun producten wel kwalitatief moeten verbeteren
• Landelijk burgerberaad adviseert de politiek over het klimaatakkoord: vergroot het draagvlak voor de maatregelen
• Overheid gaat duurzaamheidsdoelen voor de agrarische sector op uitkomst handhaven: het is aan iedere boer zelf hoe hij de doelen behaalt. Hele sector moet daarin wel meewerken: afnemers, banken, verwerkers, etc.
• In de veehouderij verder innoveren en verduurzamen, met hulp van de gehele keten én de overheid
• Geen gedwongen onteigening in het kader van stikstofreductie – budgetten voor uitkopen moeten ook ter beschikking komen van verduurzaming van bestaande bedrijven
• Ondersteuning voor lokale coöperaties van boeren, winkels en consument – eten van dichtbij is duurzamer

ChristenUnie

• Schiphol en de Rotterdamse havens moeten meer inzetten op duurzaamheid: niet nog meer vluchten dus en Rotterdam gaat zich meer richten op Europa in plaats van de wereld
• Landbouw, verkeer en industrie moeten substantieel bijdragen aan de afname van CO2-uitstoot
• Er moet structureel meer geld naar natuur
• Nationale Parken moeten veel meer dan nu nationale iconen worden
• Meer groen in stedelijke gebieden
• 10 Procent bos erbij
• Geen gaswinning in de Waddenzee
• Er komen groene boa’s in de buitengebieden
• Meer aandacht voor watersystemen: wateropslag, verdroging tegengaan
• Toekomstbestendig bouwen
• Meer aandacht voor mogelijkheden landbouw op verzilte grond
• Nationale isolatiebrigades, doel: in 2030 zijn 2 miljoen woningen goed geïsoleerd
• Minder nieuwe spullen, meer repareren, langere garanties op producten
• Wegwerpplastic verbieden
• Inzetten op recycling en hergebruik spullen, waaronder textiel en meubels
• Voor energiebesparing en opwekken energie meer steun naar kleine coöperaties en lokale initiatieven
• Na Borssele geen nieuwe kerncentrales
• Meer wind- en zonne-energie en investeren in warmtenetten
• Gasinfrastructuur gebruiken voor hernieuwbare gassen
• Energiebelasting herzien en eerlijker maken
• Geen nieuwe wegen, maar investeren in goed onderhoud van de bestaande infrastructuur
• Geen Lelystad Airport en ook geen luchthaven op zee, minder nachtvluchten op Schiphol, geen nachtvluchten meer op regionale luchthavens
• Alternatieven voor kunstmest, zodat grond gezonder en vruchtbaarder wordt
• Kringloop van voedingsstoffen moet zo klein (regionaal) mogelijk worden gemaakt
• Melkveehouderij moet in de komende 10 tot 15 jaar volledig grondgebonden worden
• Biodiversiteit omhoog, meer kruiden- en faunarijk grasland – goed voor weidevogels
• Er komt een maximum voor het aantal geiten en kalveren
• Financiële beloning voor CO2-opslag in de bodem
• Wind- en zonne-energie maken deel uit van het businessplan van de boer

SGP

• In 2050 verbruiken we een derde minder energie en de energie is dan zoveel mogelijk duurzaam
• Omschakeling naar duurzame energie moet wel haalbaar, betaalbaar en betrouwbaar blijven: evenwicht tussen lusten en lasten
• Inzet op goed water- en natuurbeheer, gezonde lucht en schone bodem
• Minder zwerfafval
• Kernenergie is een optie

D66

• Er komen meer windmolens op zee
• Tot 2025 verbruiken we 30 procent nieuwe grondstoffen
• Kringlooplandbouw wordt de norm, ondersteuning voor boeren die omschakelen
• Er komt een prijs op broeikas- en stikstofgassen die de landbouw uitstoten. Zo kan de boer zelf bepalen hoe hij zijn bedrijf verduurzaamt
• De veestapel moet langzaam maar zeker worden gehalveerd
• Ruimte voor nieuwe natuur, betere bescherming van bestaande natuur
• Meer mogelijkheden voor natuur-inclusieve landbouw
• Europese Landbouwgelden gaan in Nederland alleen naar boeren die stappen zetten in de verduurzaming van hun bedrijf
• Meer gemengde teelten, meer rotatie van gewassen, meer bodembiologie, minder bestrijdingsmiddelen
• Grondwaterpeil fixeren en ophogen. Bovendien moet het grondwaterpeil het gebruik van de grond bepalen, niet andersom
• Meer groen in steden en dorpen
• Waterbeheer moet beter en slimmer: hergebruik afvalwater, meer waterbuffers
• Er komen de komende jaren 10 miljoen nieuwe bomen bij
• Houtexploitatie door kaalkap wordt afgeschaft, alleen nog selectieve uitdunning
• Voedselbossen in buitengebieden en in bewoonde omgeving
• Veel meer aandacht voor dierenwelzijn, meer controle, strenger op brandveiligheid, kortere transporten, minder dierproeven
• Steun voor lokale energiecoöperaties en andere lokale initiatieven
• Zonnepanelen op daken en gevels besparen ruimte: doen dus
• Windparken en zonne-energievelden dicht bij elkaar om schade aan het Nederlands landschap zo klein mogelijk te houden
• Meer Europese samenwerking om schone energie op te wekken en te delen – daardoor worden we minder afhankelijk van Russisch gas, Arabische olie of Amerikaans schaliegas
• Gaswinning Groningen in 2022 naar nul en een crisisaanpak om alle geleden schade te herstellen
• Kernenergie – mogelijk, maar alleen als dat duurzaam, betrouwbaar en betaalbaan kan
• Subsidies voor isoleren van de woning blijven en aanvraag ervan wordt eenvoudiger
• Subsidies voor veelbelovende duurzame nieuwe warmtebronnen
• Er komt een Warmtefonds: informatie, subsidies en leningen om over te stappen op een nieuwe warmtebron
• In oude woonwijken schoon gas of hybride warmtepompen als de overstap naar duurzamer alternatief echt niet mogelijk is

PvdA

• Hogere belasting voor bedrijven die het milieu het meest vervuilen; opbrengsten gaan naar huishoudens en naar ondersteuning van bedrijven die willen verduurzamen
• Schone oceanen: verbod op wegwerpplastic, voor tasjes moet je betalen en verpakkingen worden duurder
• Meer bomen, meer groene daken en gevels en de norm voor groen in de wijk gaat omhoog
• Hoe meer energie je verbruikt, hoe meer belasting je daarover betaalt en zuinige huishoudens krijgen juist korting
• Per 2025 alle koolcentrales dicht
• Geen kernenergie – te duur

GroenLinks

• Het ministerie van VROM keert terug
• Er komen sneltreinverbindingen met meer Europese landen
• De trein naar Brussel, Londen en Parijs gaat straks elk uur
• Lelystad Airport gaat niet open
• Schiphol en de andere vliegvelden worden kleiner
• CO2-heffing voor bedrijven en landbouw gaat omhoog; grootste vervuilers betalen het meest
• In 2040 is de opwekking van energie klimaatneutraal
• In 2040 is de industrie klimaatneutraal
• In 2045 is de gehele samenleving klimaatneutraal
• Er komt een klimaatfonds van 60 miljard euro
• Er komen geen kerncentrales
• De bio-industrie verdwijnt, veestapel halveert en er komt 100.000 hectare nieuwe natuur bij
• Er komen geen nieuwe wegen bij
• Rekeningrijden wordt ingevoerd
• Veel meer groen in de woonwijk
• Financiële instellingen moeten laten zien hoe zij hun groene doelstellingen behalen en mogen over een paar jaar niet meer in fossiele activiteiten investeren
• Lokale initiatieven voor groene energie krijgen alle steun en meer mogelijkheden om te starten en te renderen
• Gemeenten werken samen met bewoners en bedrijven aan aardgasvrij maken van de samenleving. Waar nodig financiële compensatie voor bewoners van wijken die overstappen naar duurzaam alternatieven
• Subsidies en goedkope leningen maken isoleren en warmtepomp aantrekkelijker
• Eigenaren van grote gebouwen moeten zonnepanelen plaatsen of groene daken creëren
• Overheid gaat voorop in verduurzaming en investeert ook in verduurzaming van scholen, zorggebouwen, sportaccommodaties en culturele instellingen
• Nederland wordt koploper in ontwikkeling van groene waterstof
• Biomassacentrales uitfaseren, biomassa inzetten als grondstof voor onder meer papier en plastic
• Geen (proef)boringen naar olie of gas op land, geen winning in de Waddenzee
• Zwerfafval aanpakken, onder andere door middel van statiegeld
• Strengere normen voor chemische stoffen, niet-afbreekbare stoffen uitfaseren
• Meer bescherming voor Nationale Parken
• Werk maken van schadelijke bodemdaling in veenweidegebieden: onder meer door waterpeil te verhogen
• Aandacht voor opvang en hergebruik water
• Geen bebouwing in natuur tussen dorpen en steden
• Er komt een landelijk dekkend netwerk van laadpalen en snellaadstations en over 10 jaar mogen er geen nieuwe auto’s op fossiele brandstof meer worden verkocht
• Boeren die willen verduurzamen, worden daarin ondersteund
• Boeren verdienen eerlijke prijs voor zowel hun product als voor duurzaam landschapsbeheer
• 25 procent biologische landbouw in 2030
• Natuurinclusieve landbouw stimuleren, onder meer met stikstof- en CO2-heffingen
• Alleen dierproeven als het niet anders kan, geen plezierjacht meer, beheersjacht alleen als het niet anders kan, vergunningensysteem voor dierenfokkers en -handelaren

SP

• Er komt een CO2-heffing voor de grootste vervuilers
• Huishoudens en het midden- en kleinbedrijf betalen minder voor energie, grootste vervuilers betalen het meest
• Het huidige klimaatdoel wordt aangescherpt
• De intensieve veehouderij verdwijnt; geen bio-industrie meer
• Er moet worden geïnvesteerd in diervriendelijk en duurzaam boeren
• Geen kernenergie meer, geen gaswinning meer, geen houtkap voor biomassa meer
• Voor jongeren en ouderen wordt het openbaar vervoer gratis en in het spoorvervoer wordt samenwerking het credo
• Mensen die veel vliegen, gaan daar meer voor betalen

PvdD

• Fietsers en voetgangers krijgen de ruimte en binnensteden worden autovrij
• Landbouw wordt duurzaam en lokaal
• De bio-industrie verdwijnt en de veestapel wordt minimaal 75 procent kleiner. De grond die vrijkomt, is bedoeld voor natuur en woningbouw
• Inheemse bomen en bossen krijgen een beschermde status
• Er komt een CO2-belasting
• Er komt een vliegbelasting die hoger wordt naarmate je vaker vliegt
• Het aantal vliegbewegingen (655.000 vluchten in 2019) moet in 10 jaar tijd terug naar 300.000
• Het energieverbruik in woningen en kantoren moet met 65 procent naar beneden
• OZB mede op basis van energieverbruik
• Wegwerpplastic verdwijnt, producten gaan we vaker repareren, er komt een maximum op de hoeveelheid grondstoffen die we mogen verbruiken
• Gevaarlijke industrie wordt aan banden gelegd
• Verbod op consumentenvuurwerk en carbidschieten
• Geen kerncentrales, geen kolencentrales, geen biomassa – focus op duurzame energie
• Subsidie voor opwekken en opslaan van duurzame energie op wijkniveau

PVV

• Geen CO2-reductie
• Geen CO2-heffing, geen vliegtaks, geen rekeningrijden
• Geen windmolens, geen zonneparken
• Geen biomassa
• Klimaatwet intrekken, Klimaatakkoord en Energieakkoord vernietigen
• Terugtrekken uit VN-Klimaatakkoord van Parijs
• Niet deelnemen of betalen aan de Europese Green Deal
• Afschaffen van klimaat- en duurzaamheidssubsidies
• Lagere energielasten
• Stoppen met energietransitie en stoppen met gasvrij maken van woningen
• De plicht om aan te sluiten op het gasnet opnieuw invoeren
• Kerncentrales bouwen, thorium
• Niet van het gas af, wel van het Groningse gas af

Lijst Henk Krol

• Nationale Landschappen en natuurgebieden behouden en zo mogelijk met elkaar verbinden
• Meer groen in de verstedelijkte gebieden, meer natuurgebieden ter compensatie van de verstedelijking
• Dierenwelzijn bevorderen, dierenmishandeling zwaarder bestraffen
• Bestrijding van ongedierte mag alleen met stoffen die niet schadelijk zijn voor mens, dier en milieu
• Focus op energie besparen, zowel voor particulieren als voor het bedrijfsleven
• Pas van het gas af als er een betrouwbaar en betaalbaar alternatief is
• Geen biomassa als energiebron
• Inzetten op zonne-energie; salderingsregeling blijft bestaan
• Onderzoek naar thoriumcentrales
• Voor een auto zonder uitstoot betaal je minder autobelasting
• Rekeningrijden als de gemiddelde particulier daardoor minder belasting gaat betalen dan nu
• Openbaar vervoer innoveren: meer op maat en van deur tot deur, zelfrijdende auto’s, en openbaar en particulier vervoer vullen elkaar aan

FvD

• Opzeggen klimaatakkoord Parijs, energieakkoord, intrekken klimaatwet
• Geen gedwongen uitfasering van diesel- en benzineauto’s
• Geen gesubsidieerde windmolen, zonneparken en biomassacentrales
• Geen bomenkap voor biomassacentrale
• Adaptatie door waar nodig de infrastructuur te verbeteren, investeren in innovatie op gebied van dijkenbouw, kustbescherming, waterbeheer en gewassen. Opgedane kennis gebruiken als exportproduct
• Stoppen met ‘van het gas af’

Denk

• In 2030 is 40 procent van onze energie duurzaam, in 2050 is dat 100 procent
• Bedrijven betalen meer, burgers minder aan energieheffingen
• Kolencentrales sluiten, gas gebruiken als overgangsbron
• Investeren in zon- en windenergie en alternatieven als warmte-energie betaalbaarder maken
• Landbouw moet kleinschaliger: diervriendelijker en minder stikstofuitstoot
• Meer aandacht voor circulaire economie