Getty Images
"Goed ouder worden, dat is worden wie je bent. Je eigen weg zoeken, los van de vooroordelen over ouderen." Aldus feministe en oud-polica Hedy d'Ancona in de Socrateslezing die ze recentelijk uitsprak.
D'Ancona verzet zich fel tegen het overheersende beeld van de oudere als zielenpoot. Dit beeld is véél te dominant geworden in de samenleving en in de politiek, zo beargumenteert ze. De oudere als probleem, als zielenpoot, als kasplantje. Dat we allemaal niet alleen ouder worden, maar die jaren ook in redelijk goede gezondheid doorbrengen, wordt voor het gemak vergeten, aldus d' Ancona: "Niet meer dan 8 procent van de ouderen brengt hun laatste levensfase in het verpleeghuis door."
Zelfontplooiing, maar niet voor ouderen
De negatieve beeldvorming van ouderen veroorzaakt veel ellende en belemmert de emancipatie van ouderen. D'Ancona: "Zelfbeschikking en zelfontplooiing, de belangrijkste kenmerken van de vrouwenbevrijding in de jaren ‘70, staan nog in de kinderschoenen als het om ouderen gaat."
De lat hoog blijven leggen
D'Ancona wil af van de gedachte dat er zoiets als karakteristieke ouderenontplooiing bestaat. Dat tevredenheid en geluk kunnen worden ontleend aan een middag bingo in de week. D'Ancona hierover: "In werkelijkheid zijn er heel veel ouderen die voor zichzelf de lat hoog blijven leggen, die nieuwsgierig blijven, die achter- en ook vooruitkijken."
D'Ancona ontmoette deze ouderen bijvoorbeeld de afgelopen vier jaar bij presentaties van Lang Leve Kunst, een landelijk programma waaraan meer dan 400.000 ouderen meededen. Ze gingen een instrument bespelen, ballet dansen, schilderen of fotograferen, om maar enkele voorbeelden te noemen. D'Ancona: "Ambitie en passie gaan kennelijk niet met pensioen, de wens om je te ontplooien is geen andere dan die van jongeren."
Emancipatie
Hedy d'Ancona sluit zich aan bij de bevindingen van de filosofe Hanne Laceulle. Volgens Laceulle is goed ouder worden een proces waarin je steeds meer wordt wie je bent. Net zoals de vrouw bijna vijftig jaar geleden, moet de oudere het niet langer pikken om zich in een keurslijf te laten wringen van een maatschappelijk voorgeschreven rol. Weg met de stereotypering. En hup, op weg naar emancipatie, naar zelfbeschikking en zelfontplooiing. D'Ancona: "Een overheid die dat faciliteert, levert een bijdrage van belang aan onze democratie."
Daarnaast ziet d'Ancona een belangrijke rol weggelegd voor kunstbeoefening: "Ik heb gezien dat het in de weer zijn met kunst een belangrijk instrument is voor zelfontplooiing is. Oudere mannen en vrouwen die iets doen waar zij in hun leven niet eerder het geld of de tijd voor vonden. Die zich ontwikkelen en uitdagingen aangaan."
De Socrates-lezing werd op zondag 28 mei uitgesproken door Hedy d'Ancona in de Rode Hoed in Amsterdam.
Lees ook: interview met Hedy d' Ancona en ....