Gezichtskanker komt zelden voor

Als bij de mens kanker in het gezicht voorkomt, dan is dat vrijwel altijd een gevolg van een van de zogeheten hoofd-halskankers of van huidkanker.

In het hoofd-halsgebied kan kanker in verschillende vormen op verschillende plaatsen ontstaan en dat heeft alles te maken met de vele soorten weefsels die er zich bevinden, in de vorm van onder andere lymfeklieren, slijmvliezen, kaakbeen en speekselklieren.  

Roken en alcohol

Volgens professor Fons Balm van het Nederlands Kanker Instituut (NKI) is nog onbekend hoe kanker in het hoofd-halsgebied precies ontstaat. De meest voorkomende oorzaken van kanker in het hoofd-halsgebied zijn alcoholgebruik, roken en sommige virussen, zoals het Humaan Papilloma Virus. Ook erfelijkheid kan een belangrijke rol spelen, en sommige mensen kunnen door erfelijkheid ook gevoeliger zijn voor alcohol en tabaksrook dan anderen. Volgens Balm is het wel zo dat mensen die roken én veel alcohol gebruiken extra risico lopen. Maar ook gezond levende mensen kunnen om onverklaarbare redenen kanker krijgen. 

Huidkanker

De onbedekte hoofdhuid staat vaak bloot aan zonnestraling. De zon, in combinatie met erfelijke aanleg, is de belangrijkste oorzaak van huidkanker in het gezicht. Volgens de laatste cijfers komen er jaarlijks circa 40.000 nieuwe gevallen van huidkanker bij en vindt de grootste toename plaats bij vrouwen tussen de 20 en 40 jaar.

De oppervlakkige vormen van huidkanker kunnen door een dermatoloog worden behandeld. Vormen van huidkanker die zich op heel specifieke plekken voordoen zoals op het ooglid, het randje van de oorschelp of op de neus vragen meestal intensievere zorg.

Er bestaan ook goedaardige gezwellen die het gezicht kunnen ontsieren, zoals hemangiomen, zwellingen van bloedvaten. De zwelling kan leiden tot rode of paarse plekken of bulten. Een vergelijkbare woekering kan zich ook bij de lymfevaten voordoen.  

Angstaanjagende verhalen

Heel soms komt het voor dat een agressieve kankersoort het gezicht ernstig aantast, zoals in het geval van een Amerikaanse man die na een woekering van een ameloblastisch carcinoom vanuit het kaakbeen een groot deel van zijn gezicht moest laten verwijderen. In de media verschijnen zo nu en dan meer van dergelijke angstaanjagende verhalen, waarbij soms tumoren van 5 tot 7 kilo uit het gezicht van de ongelukkige moeten worden verwijderd. Deze ernstige woekeringen zijn uiterst zeldzaam. 

In Nederland krijgen volgens KWF Kankerbestrijding jaarlijks ongeveer 100.000 mensen kanker. Volgens het Team Hoofd-halsoncologie van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis zijn tumoren in het hoofd-halsgebied ‘vrij zeldzaam’, met jaarlijks in totaal 2.500 nieuwe patiënten. Hierbij gaat het ook om patiënten met goedaardige tumoren. De gespecialiseerde zorg voor hoofd-halstumoren is geconcentreerd in enkele ziekenhuizen in Nederland.

Functieverlies

Na een operatie om een tumor te verwijderen kunnen patiënten veel last hebben van het verlies van functies, zoals bijtkracht en kauwvermogen. Na het weghalen van een tumor in de mondholte kunnen mond en tong, maar vaak ook nek en schouders minder goed gebruikt worden. Volgens fysiotherapeute en epidemiologe Caroline Speksnijder is niet zozeer de grootte maar vooral de plaats van de tumor bepalend voor het verlies van functies na de operatie. 

Bij het verwijderen van een tumor moet de chirurg ook een deel van het omringende gezonde weefsel weghalen. Kleine aangetaste weefseldelen kunnen worden weggesneden of er kunnen andere moderne technieken worden gebruikt, zoals lasers en robotchirurgie. Bij grotere tumoren kan het hoofd-hals oncologieteam van het ziekenhuis besluiten dat er een reconstructie nodig is, waarbij voor de ontstane wond eventueel huid of botdelen van een ander deel van het lichaam worden toegepast. In sommige gevallen moet voor de patiënt een prothese worden gemaakt.