Vetten: is de jacht geopend?

Velen denken dat ze er goed aan doen zo weinig mogelijk vetstoffen te gebruiken. Maar het beperken van de vetinname is niet altijd verstandig, zo benadrukt dr. Lecerf, voedingsdeskundige bij het Institut Pasteur in Rijsel. "Vetstoffen zijn absoluut onmisbaar voor onze gezondheid: vetstoffen zouden 35 tot 40 procent van onze dagelijkse calorieopname moeten vertegenwoordigen."

U kunt niet zonder
Waarom vetten noodzakelijk zijn? Omdat ze een energiereserve vormen voor ons lichaam, zodat het ook tussen de maaltijden kan blijven functioneren. Vetten zijn ook bouwstenen van de celmembranen, vooral dan van de celmembranen van nobele weefsels zoals de hersenen en de ogen. Bovendien zorgen sommige vetten voor de aanmaak van chemische substanties die onmisbaar zijn voor de goede werking van bepaalde organen, een evenwichtige bloedcirculatie en een evenwichtig zenuwstelsel.

Professor Bourre: "Sommige vitamines zijn in vet oplosbaar, wat betekent dat we ze uitsluitend in vetten aantreffen. Neem vitamine E, een antioxidant dat een belangrijke bondgenoot is in de strijd tegen veroudering. Dat kunnen we moeilijk ergens anders uithalen dan uit plantaardige oliën. Ik denk ook aan vitamine A, dat voorkomt in boter en in levertraan en van cruciaal belang is voor het gezichtsvermogen. Of aan vitamine D, onontbeerlijk voor de calciumopname en vooral aanwezig in het vet van vis". Wie niet voldoende vetstoffen eet, krijgt gegarandeerd te kampen met een tekort aan deze drie vitamines.

Het ene vetzuur is het andere niet
Dat kan allemaal wel waar zijn, maar er zijn toch goede en slechte vetten, horen we u denken.  "Verzadigde vetten, aanwezig in bijvoorbeeld kaas doen het cholesterolgehalte enkel stijgen indien men er te veel van eet. In normale hoeveelheden zijn ze niet schadelijk voor hart en bloedvaten. Wie te weinig van deze verzadigde vetten opneemt, verplicht zijn lichaam trouwens om de meervoudig onverzadigde vetten – de goede vetten, zoals omega-3 en omega-6 – aan te spreken om energie te leveren. Met als resultaat dat die zich niet kunnen kwijten van belangrijkste taken, bijvoorbeeld in de hersenen", aldus nog dr. Lecerf.

Worst en camembert
Heeft het dan écht geen zin om worst en camembert compleet van ons menu te schrappen? "Dat zou zelfs absurd zijn", zegt professor Bourre. "Veel beter is het, te snoeien in de consumptie van  koeken, kant-en-klaar maaltijden en chips, aangezien deze producten palmolie bevatten. Het ene verzadigde vetzuur is immers het andere niet: palmitinezuur doet het risico op hart- en vaatziekten het sterkst toenemen wanneer u er overdreven hoeveelheden van nuttigt, terwijl het bewezen is dat boterzuur – onder meer in vette zuivelproducten – beschermt tegen kanker van de dikke darm en de endeldarm."

De juiste verhouding
Voor wat betreft omega-3: het aandeel van deze vetzuren zou goed moeten zijn voor 1 procent van de totale calorieopname. Voor omega-6 staat de aanbeveling op 4 procent. Maar het heeft geen zin u elke dag af te vragen of u wel uw percentage omega-3 en omega-6 hebt gehaald. Het gaat eerder om het idee achter de cijfers.

Het belangrijkste is dat u weet dat omega-3 meervoudig onverzadigde vetzuren zijn, uiterst nodig voor de goede werking van het hart en de hersenen. In de praktijk betekent dit dat u er alle belang bij heeft om vette vis op het menu te zetten (zalm, sardientjes, haring). Vette vis bevat namelijk veel EPA- en DHA-vetzuren, twee beroemde omega-3-vetzuren. Dat geldt trouwens ook voor koolzaad-, soja- en notenolie, voor konijn, postelein en veldsla. Levensmiddelen die alfa-linoleenzuur aanleveren dat het organisme helpt om EPA en DHA aan te maken.

Verder is het verstandig spaarzaam om te springen met zonnebloem- en maïsolie, allebei rijk aan omega-6-vetzuren. "Te veel omega-6-vetzuren verhinderen het organisme niet alleen om de omega-3-vetzuren optimaal te gebruiken, ze werken ook ontstekingen en oxidatie in de hand, wat niet bepaald bevorderlijk is voor de gezondheid van onze hart- en bloedvaten", aldus onze voedingsdeskundige.