De gezonde kleur van tomaten

Getty Images

Amper calorieën, bomvol antioxidanten en vitamines: de tomaat is de ideale vrucht. Lekker als verantwoord tussendoortje, maar ook in salades, soepen en sauzen. Wat maakt tomaten zo gezond?

De tomaat is een vrucht die behoort tot de nachtschadefamilie, net als de aubergine en de aardappel. Hoewel u tomaatjes zo kunt eten als een stukje fruit, worden ze in de keuken als groente beschouwd. Ze bevatten allerlei gezonde stoffen, zoals lycopeen, vitamine C, carotenen, een aantal B-vitamines en de mineralen kalium, fosfor en magnesium.

Er bestaan vele soorten en maten. De gewone ronde Hollandse tomaat, kleine kers- oftewel cherrytomaatjes, en de grote, stevige vleestomaten die u goed kunt uithollen. Nog voller van smaak zijn tomaten die aan een tros verkocht worden en de langwerpigere pomodori- of pruimtomaten. Daarnaast bestaan er tomatensoorten in diverse kleuren: wit, geel, oranje, groen, bruin en zelfs gestreept.

Antioxidant lycopeen
Rode tomaten krijgen hun kleur door een helderrode kleurstof, lycopeen. Deze stof zit van nature ook in andere rode vruchten, zoals watermeloen, en het wordt wel in producten verwerkt om ze een rood kleurtje te geven. Toegevoegde lycopeen staat als E-nummer E160d op etiketten vermeld.

Tomaatjes danken niet alleen hun blozende uiterlijk aan lycopeen, maar ook een van hun gezonde eigenschappen. Lycopeen werkt namelijk als antioxidant in uw lichaam. Antioxidanten voorkomen schade in uw lichaamscellen die ontstaat door oxidatie en helpen zo op de lange termijn tegen kanker en hart- en vaatziekten.

Uit onderzoek is gebleken dat lycopeen beschermt tegen prostaatkanker. Ook zouden tomaten dankzij hun lycopeen de huid behoeden voor verbranding en veroudering als gevolg van zonlicht. Bewerkte tomaten, zoals in tomatensoep en -sap, bevatten het hoogste lycopeengehalte. Ketchup zit ook vol lycopeen, maar helaas zit daar ook veel suiker in.

Giftig tomatine
Onrijpe, bittere tomaten bevatten van nature een stof die in grote hoeveelheden giftig is, namelijk tomatine. Niet iedereen is er even gevoelig voor, maar te veel tomatine kan koorts, slaperigheid, lusteloosheid, buikpijn, diarree, overgeven, zwakheid en depressies veroorzaken. Tomatine verdwijnt vanzelf tijdens het rijpen van de tomaat.

Niet in de koelkast
Tomaten liggen het hele jaar door in de winkel. Ze moeten een gave schil hebben, stevig aanvoelen en een beetje meegeven als u er lichtjes op drukt. Bewaar ze liefst bij 12-16 graden Celsius of bij kamertemperatuur, zodat ze kunnen narijpen. In de koelkast krijgen ze eerder rotte plekjes en gaat de smaak hard achteruit. Geblancheerde tomaatjes kunt u een jaar bewaren in de vriezer.

Bereiden
Zo uit het vuistje zijn tomaten een fris tussendoortje dat goed is voor de lijn. In 100 gram tomaat zitten maar 20 kilocalorieën. Rauw zijn ze ook lekker in gemengde salades. Of combineer ze met plakjes mozzarella en basilicum, besprenkeld met olijfolie, voor een salade caprese. U kunt tomaten ook even bakken, grillen, vullen met bijvoorbeeld gehakt of kaas of er soep van maken.

Ontvellen
Wilt u geen velletjes in uw tomatensoep of -saus, dan kunt u ze het beste voor de bereiding ontvellen. Snijd daarvoor de tomaten aan de onderkant kruislings een stukje in. Houd ze vervolgens met een vork heel kort in een pan met kokend water. Gaat het vel een beetje rimpelen, laat de tomaten dan 'schrikken' onder de koude kraan. Nu haalt u het velletje gemakkelijk verder los.

Eventueel kunt u de tomaten vervolgens halveren en ook de zaadjes en het sap eruit knijpen, zodat u geen zaadjes in uw saus of soep terugvindt en deze bovendien minder waterig wordt.

Recepten