Vraag en antwoord: koortslip

Wat is een koortslip?

Een koortslip begint met een brandend jeukend plekje ergens op of rond de lippen. De huid tintelt en zwelt op. Meer plekjes komen op. Daarna ontstaan vochtblaasjes. In de laatste fase van de ontsteking barsten de blaasjes open en ontstaan er korstjes. Meestal duurt dit proces een tot twee weken. Soms heb je ook last van gezwollen lymfeklieren in de hals. In een enkel geval komt de infectie voor op de wangen of rond de ogen. Waarschuw dan een arts, om ontstekingen in het oog te voorkomen.

Waardoor wordt de koortslip veroorzaakt?

De boosdoener is een van de herpesvirussen: het herpes simplex virus type 1 (HSV-1). Het virus nestelt zich vooral in de cellen van opperhuid en slijmvliezen. Meestal zal de arts genoeg hebben aan het uiterlijk aangevuld met de klachten om de diagnose te stellen. Aanvullend onderzoek is dan niet nodig.

Hoe kom je aan zo’n virus?

Veel mensen hebben het al op jonge leeftijd opgelopen door contact met iemand die besmet was. Dat kan door hoesten, niezen of rechtstreeks huidcontact, maar ook door uit hetzelfde glas te drinken. Het verloop van de besmetting kan heel verschillend zijn. De een is er doodziek van en heeft een mond vol blaasjes. Maar veel mensen merken er niets van omdat het virus al de kop ingedrukt is voordat het schade kon aanrichten. Het lichaam maakt antilichaampjes aan die als een soort strijdlegertje tegen het virus kunnen worden ingezet.

Waarom komt een koortslip bij veel mensen steeds terug?

Na de eerste besmetting blijft het virus aanwezig in het lichaam. Het blijft zitten in bepaalde zenuwcellen in de buurt van de aandoening. Het kan de kop weer opsteken als het ‘strijdleger’ verzwakt is door een verminderde weerstand. Het virus trekt via de zenuwen weer naar de huid en veroorzaakt een nieuwe infectie.

Waardoor wordt het virus actief?

De hoofdoorzaak is een verminderde weerstand door ziektes die met koorts gepaard gaan, bijvoorbeeld griep of keelontsteking. Daarom heet het een koortslip. Na twee tot drie dagen koorts gaat de ‘bekende’ plek branderig aanvoelen, een signaal dat het weer mis is. De weerstand kan verder verminderen door stress of oververmoeidheid. Er zijn vrouwen die elke maand tijdens de menstruatie een koortslip krijgen. Vrouwen hebben vaker last van een koortslip dan mannen.
Sommige medicijnen kunnen het immuunsysteem eveneens verzwakken. Zonlicht – met name de UVB-straling en dan vooral hoog in de bergen – kan een koortslip uitlokken, evenals harde wind.

Wat kun je tegen de koortslip doen?

Het is nauwelijks te voorkomen. Het virus kan nog niet uitgeroeid worden. Gebruik in de zon een lippenbalsem met een beschermende factor. Vermijd stress. Wanneer je de koortslip bijtijds voelt opkomen, helpen vrij verkrijgbare crèmes met aciclovir (Zinolium, Zovirax, Previum) en penciclovir (Vectavir). Vijf tot acht maal daags smeren is nodig om de genezing te versnellen. Wanneer er eenmaal blaasjes zijn, helpen deze middelen niet meer. Dan kan een lippencrème helpen om de jeuk te verlichten.
Zijn er eenmaal blaasjes, dan kun je middeltjes als zinkolie en zinkzalf proberen. Die hebben een wat uitdrogende werking op de blaasjes. Ook kun je er een lippleistertje (Compeed) opplakken. Dit zou het herstel bevorderen en besmetting voorkomen. Raak de blaasjes zo min mogelijk aan, zeker wanneer er open wondjes zijn. Was je handen liefst voor en na contact met de blaasjes. Van huismiddeltjes als goudsbloem- en theeboomolie, lysine, echinacea, en het verwarmen van de lip, is nooit aangetoond dat ze een koortslip voorkomen of sneller genezen.

Is de koortslip besmettelijk?

Ja. Vooral als de blaasjes opengaan. Het is altijd af te raden rechtstreeks huidcontact te hebben. Niet zoenen dus! Ook drinken uit het glas van een besmet persoon kun je beter achterwege laten. Mocht er toch huidcontact zijn geweest, dan is het niet zeker of de infectie uitbreekt. Het hangt van je weerstand en van je ‘strijdleger’ .