Gezonder leven? Maak je omgeving gezonder

Nudgen

David van Bodegom is hoogleraar Vitaliteit bij het LUMC en Leyden Academy On Vitality and Ageing. Hij doet onderzoek naar 'nudging'. Vrij vertaald is dat 'een duwtje geven'. Door je omgeving te nudgen, geef je jezelf duwtjes in de goede richting, naar een meer gezonde leefstijl. Je kunt elke ruimte in je huis zó inrichten dat het gemakkelijker wordt om gezonder te leven. En dat geldt ook voor je werk! In deze podcast geeft Van Bodegem tal van voorbeelden.

Keuken

Neem bijvoorbeeld de keuken. Als je de koektrommel op het aanrecht zet, dan zie je die elke keer als je even de keuken inloopt. Je hersenen registreren die koekjes en denken: "Hmmm lekker". Dat kun je een tijdje negeren, maar vroeg of laat ga je een keer voor de bijl. Van Bodegom zegt: "Haal die koektrommel uit het zicht en zet een schaal met fruit of groenten op het aanrecht. Deel ook je koelkast anders in. Leg rauwkost, zoals worteltjes, in het zicht en leg de kaas en worst of andere vette hapjes juist in de groentelade. Zo help je jezelf om niet steeds te hoeven vechten tegen verleidingen – en verleid je jezelf om gezonde dingen te eten."

Slaapkamer

Goed slapen is een van de hoekstenen van een gezonde leefstijl. Ben je een slechte slaper? Pas ook je slaapkamer aan. Haal beeldschermen weg uit de slaapkamer, want voor je het weet check je nog even het nieuws of social media voordat je gaat slapen – en dat beïnvloedt de kwaliteit van je slaap. Zorg verder voor frisse lucht en een voldoende donkere slaapkamer. Die relatief kleine stapjes maken écht verschil voor je slaapkwaliteit.

Blijf traplopen

Misschien heb je overwogen om te gaan verhuizen als je een dagje ouder wordt, naar een woning zonder trappen. "Geen goed idee", zegt Van Bodegom. "Traplopen is een uitstekende beenspieroefening. Als je ouder wordt, zou je juist moeten blijven traplopen. Schakel ook geen schoonmaker en tuinman in als het niet echt nodig is. De moeite en inspanning die het kost om je eigen huis en tuin bij te houden betalen zich dubbel en dwars uit doordat je conditie op peil blijft."

Op je werk

Praat eens met je baas over het gezond inrichten van je werkplek. Sta-bureau’s, staand vergaderen, fruit op de werkplek, gezonde kantines… elke euro die een werkgever investeert in gezonde werknemers is een investering die meer oplevert dan het kost. En ziet je baas de noodzaak niet zo? Ga dan met een groepje collega’s zelf kijken wat mogelijk is. De droppot weg, de printer een kamer verderop zetten (zodat je een extra loopje hebt), lunchwandelen en een schaal appels bij de koffieautomaat: het heeft allemaal een gunstig effect.

Samen sporten

Nog zo’n voorbeeld van nudging is de hulp inroepen van je sociale omgeving. Van Bodegom doet onderzoek naar groepen mensen die samen sporten en bewegen, zonder dat er coaches of trainers bij betrokken zijn. "Die mensen komen ’s ochtends samen in de wijk, en gaan een uurtje buiten bewegen samen. Het kost niets, maar het heeft een verbluffend én langdurig effect. Waarom? Omdat mensen zich sociaal verbonden voelen met de groep. Ze vinden het samen bewegen vooral léuk. Dat ze er fitter en gezonder van worden is een bonus. Ook weer een voorbeeld van nudging: je hebt niet je wilskracht nodig, omdat het gewoon fijn is om te doen."

Kleine stappen

Onze maatschappij is zó ingericht dat we altijd en overal eten kunnen kopen, dat bewegen niet echt noodzakelijk is en dat we altijd wel stress ervaren door de vele prikkels om ons, bijvoorbeeld van e-mail of social media. Is het nudgen van je eigen omgeving dan niet een beetje vechten tegen de bierkaai? Van Bodegem: "Natuurlijk zou het beter zijn als we in een meer gezonde omgeving zouden wonen. Maar we kunnen dit systeem nu eenmaal niet zo snel veranderen. Dan kijk ik liever naar wat we vandaag al kunnen doen. Nudgen is gemakkelijk, omdat je je wilskracht niet hoeft in te zetten als je omgeving meewerkt. En al die kleine stapjes zorgen ervoor dat je echt gezonder gaat leven."

Meer informatie over nudgen vind je in het boek "10 jaar cadeau", dat David van Bodegom samen schreef met collega-hoogleraar Rudi van Westendorp.

Hieronder kun je de podcast beluisteren: