Successierecht op de schop (maar wordt het beter?)

Staatssecretaris De Jager wil de regels voor de erftaks per 2010 veranderen. Het wordt eenvoudiger, maar er zitten addertjes onder het gras.

Dit artikel stamt uit 2009 en de inhoud kan verouderd zijn. Lees nieuwe informatie over belastingen op www.plusonline.nl/belastingspecial 

Elke nabestaande die een erfenis ontvangt, moet daarover in principe belasting betalen: successierecht. Wanneer u een erfenis ontvangt, krijgen u en eventuele mede-erfgenamen binnen enkele maanden een aanslagbiljet van de fiscus.

Maar u hoeft niet over iedere euro die u erft belasting te betalen. Ten eerste mag u sommige schulden en kosten van de erfenis aftrekken. Onder meer de kosten voor lijkbezorging, zakelijke belastingen vanaf de sterfdatum en een nagekomen aanslag inkomstenbelasting.

De waarde van de inboedel of andere bezittingen tellen wel mee bij het vaststellen van de hoogte van de erfenis. Hiervoor geldt de waarde ten tijde van het overlijden. Bent u in gemeenschap van goederen getrouwd en overlijdt uw echtgeno(o)t(e), dan is de helft van de bezittingen al uw eigendom en dus geen onderdeel van de erfenis.

Vrijstellingen

Uiteindelijk wordt de totale waarde van de nalatenschap vastgesteld door u of door een deskundige zoals een notaris. U hoeft niet over dat volledige bedrag successierechten te betalen, want er zijn vrijstellingen: bedragen die u van de erfenis mag afhalen. Over het meerdere bent u dan wel successierecht verschuldigd.

Voor 2009 gelden de volgende vrijstellingen:

€532.570 voor de echtgenoot of – onder voorwaarden – de samenwonende partner. Let op: pensioenrechten kunnen deze vrijstelling verlagen.
€45.513 voor ouders.
€10.323 voor kinderen boven de 23 jaar, als de erfenis niet hoger is dan €27.309.
kinderen jonger dan 23 krijgen voor elk jaar een vrijstelling van €4556. De vrijstelling is minimaal €10.323.
€10.323 voor grootouders en kleinkinderen. Let op: dit is een zogeheten drempelvrijstelling. Bedraagt de erfenis meer, dan moet over hele bedrag successierecht betaald worden.
€1976 voor overige erfgenamen, inclusief broers en zussen.

28 tarieven

Hoeveel belasting u nu betaalt hangt af van de hoogte van de erfenis en uw relatie met de overledene (erflater). Er is een schema met 28 tarieven. Het laagste percentage (tariefgroep 1) geldt voor de partner en nauwe bloedverwanten: de echtgenoot en kinderen. Mochten ze meer erven dan de vrijstelling, dan betalen zij over het meerdere maximaal 27 procent successierecht. Dit tarief geldt vanaf €910.163 en meer. Is de erfenis lager, dan geldt ook een lager tarief, met een minimum van 5 procent voor erfenissen tot €22.763.

De verdere familie, zoals broers en zussen (tariefgroep 2), betalen zo’n beetje het dubbele, met een maximum van 53 procent. Anderen (tariefgroep 3) houden boven de €542.907 minder dan een derde over. Zij betalen 68 procent. Op www.plusonline.nl vindt u een schema met alle tarieven en percentages.

Zo wordt het straks

De staatssecretaris wil de regeling per 2010 aanpakken. Er zijn vier tariefschijven gepland: 10, 20, 30 en 40 procent. Echtgenoten krijgen een ruimere vrijstelling van €600.000, kinderen van €19.000 en de overigen €2000. Echtgenoten en kinderen betalen 10 procent bij de eerste €125.000 boven de vrijstelling. Is de erfenis groter, dan betalen zij over het meerdere 20 procent. Voor andere erfgenamen geldt 30 procent voor de eerste €125.000 boven de vrijstelling. Daarna betalen ze 40 procent.

De vereenvoudiging is niet voor iedereen een verbetering. Vooral kinderen en kleinkinderen zijn de dupe. Een kind dat ouder is dan 23 jaar en nu €50.000 erft, betaalt volgens het huidige erfrecht €2491. In 2010 wordt dat €3100. Een kleinkind dat nu €10.001 erft, hoeft nu niets af te dragen. Vanaf 2010 wordt de erftaks €2400!

Wie is er dan wel beter af? Dat is de kleine groep die forse bedragen (tonnen) erft en daarover relatief veel belasting moet betalen, maar die heffing ziet teruglopen van 68 naar 40 procent. De veel grotere groep die een bescheiden nalatenschap ontvangt, moet daar straks naar verhouding méér over betalen (van 5 of 8 procent naar 10 procent), met de kleinkinderen als voornaamste kind van de rekening. Alle inspanningen van de staatssecretaris ten spijt zullen we het ‘aanstaande’ en simpelere successierecht waarschijnlijk nét zo haten als de huidige sterftaks.