Een nieuwe 'vriendin' die in een totaal voor een half miljoen euro pint als huishoudgeld. Tv-programma De Monitor schenkt aandacht aan een hardnekkig probleem.
30.000 ouderen
Financiële uitbuiting van ouderen is een lang bestaand en hardnekkig probleem. Plus Magazine besteedde er al eerder aandacht aan. In Nederland zijn 270.000 mensen dement. Van deze mensen woont 70 procent thuis en wordt verzorgd door familie of naasten. Per jaar worden er naar schatting 30.000 ouderen slachtoffer van financieel misbruik.
Ook kwam er een campagne van de overheid, banken deden en doen extra inspanningen. Maar toch is er nog steeds een groot en bijna onzichtbaar probleem, zo blijkt uit de uitzending van KRO-NCRV De Monitor. Daarin zijn meerdere schrijnende voorbeelden te zien. U kunt de uitzending hier terugkijken.
Zorgverleners alert maken
Volgens De Monitor komen er nieuwe richtlijnen voor zorgprofessionals om financiële uitbuiting van ouderen eerder te kunnen signaleren. Die worden opgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG). Volgens Hanna Willems, voorzitter van de NVKG, zijn de richtlijnen nodig omdat die signalen in de praktijk lastig te herkennen zijn. Ze zijn bedoeld om huisartsen, medisch specialisten, medewerkers van de Spoedeisende Hulp (SEH) en andere zorgverleners alerter te maken op signalen van financieel misbruik. De richtlijnen zijn onderdeel van algemene richtlijnen voor ouderenmishandeling.
Somberheid, hulpeloosheid en afhankelijkheid bij een patiënt kunnen wijzen op een situatie van financieel misbruik. Vooral eenzame ouderen die voor sociale contacten en hulp afhankelijk zijn van anderen, lopen risico op financiële uitbuiting. Ouderen met (beginnende) dementie zijn extra kwetsbaar. Zélf hebben ze vaak niet in de gaten dat hun verstandelijke vermogens achteruit gaan.
Verdubbeling bewindvoering
In situaties van financiële uitbuiting kan bewind worden aangevraagd bij de kantonrechter. Een bewindvoerder neemt dan de bankzaken en het beheer van het vermogen over. Bewindvoering wordt pas toegekend als de rechter iemand wilsonbekwaam heeft verklaard. Als een rechter oordeelt dat de betrokkene (nog) wél wilsbekwaam is, kan het misbruik aanhouden. Dit tot frustratie van de kinderen.
Rechters en ook artsen zijn echter terughoudend om iemand wilsonbekwaam te verklaren, omdat het recht op zelfbeschikking en autonomie in onze grondwet is verankerd. Desondanks verdubbelde het totaal aantal beschermingsmaatregelen van de rechter van ca. 150.000 in 2009 tot rond de 325.000 in 2016.