Mijn moeder heeft lang samengewoond met haar partner; de laatste jaren met een overeenkomst. Het testament van mijn moeder dateert uit 1992 en daarin krijgt haar (toen nieuwe) partner een nawoonrecht van een jaar. Onlangs is mijn moeder overleden. Moet de partner die nu 92 jaar is binnen een jaar de woning verlaten?
Het antwoord volgens het testament is: ja. Of u het testament ook zo wil uitvoeren, is een heel andere kwestie. Daarnaast is het de vraag of de partner van uw moeder in de woning wil blijven wonen. Het probleem bij samenwonen is dat er geen wettelijke rechten zijn waarop de partner kan terugvallen. Gehuwden en geregistreerd partners kunnen een beroep op de wet doen en een levenslang vruchtgebruik van de woning en inboedel opeisen. Ze kunnen ook nog een beetje verder gaan en het banksaldo en de andere bezittingen opeisen om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Samenwoners hebben dat recht niet.
Het is jammer dat uw moeder - toen zij en haar partner de samenlevingsovereenkomst maakten - niet ook over een nieuw testament nagedacht heeft. Maar misschien is dat ook niet nodig. Want wanneer in de samenlevingsovereenkomst een verblijvingsbeding is opgenomen voor de gemeenschappelijke goederen verkrijgt de partner deze alsnog. Dus als er meubels samen gekocht zijn en als er en/of-rekeningen zijn of als de woning op beider naam staat, dan verblijven deze zaken toch aan de partner van uw moeder. Niet via erfrecht, maar via de overeenkomst. Voor u heeft dat tot gevolg dat u dan nog alleen erft wat privé van uw moeder is. Wel kunt u uw legitieme portie opeisen.
Staat de woning alleen op naam van moeder en zijn er geen gemeenschappelijke zaken, dan verkrijgt de partner ondanks het verblijvingsbeding niets en blijft het nawoonrecht staan. Het is dan belangrijk om goede afspraken te maken met de partner en hem te helpen een nieuwe woning te vinden. In de praktijk kan dat betekenen dat u toestaat dat de partner eventueel met huur in de woning blijft wonen of dat u een andere woning voor de partner terugkoopt.
Nico van Scheijndel werkt als juridisch/fiscaal adviseur voor onder andere (de afgelopen 23 jaar) de Plustelefoon. Daarnaast houdt hij zich met name bezig met de afwikkeling van nalatenschappen, als Register Executeur, boedelgevolmachtigde of adviseur vanuit zijn bedrijf Akto, uw erfcoach en meer www.akto.nu. Nico van Scheijndel is medeauteur van de almanak Erven en Schenken van Plus Magazine.
