Met een huis dat steeds meer waard wordt, vragen veel ouders zich af wat hun kinderen later aan erfbelasting zullen moeten betalen. En of het mogelijk is belasting te besparen, bijvoorbeeld met schenken op papier. Maar wat is dat precies en wanneer is het gunstig?
Schenken op papier is een manier om te schenken zonder dat je het geld echt weggeeft. Het enige wat je doet is een contract ondertekenen bij de notaris. In dat contract spreek je met een kind af dat je hem of haar een bedrag schuldig bent: een vordering. Het bedrag dat de ouders zo op papier schenken, telt niet mee voor hun erfenis later. De kinderen betalen daardoor minder erfbelasting. Als ouder en kind beiden hun handtekening zetten, is het goed. Je hoeft dus niet het bedrag van de schenking over te maken. Maar er speelt meer. In het contract staat ook dat de ouder over het geschonken bedrag jaarlijks 6 procent rente betaalt. Dat bedrag moet je wel echt betalen. Een hoop geld, maar dat is tegelijkertijd een voordeel. Hoe meer je betaalt aan een kind – of kinderen – hoe armer je wordt. En dat kan later gunstig zijn voor de erfbelasting.
Wat zijn de gevolgen?
De handtekeningen die ouder en kind(eren) onder het contract zetten, hebben grote gevolgen. We zetten ze op een rij.
- Het bedrag van de schenking gaat af van het vermogen van de ouders. Ze hoeven daardoor minder belasting te betalen in box 3, de box voor spaargeld en beleggingen.
- Het bedrag van de schenking wordt opgeteld bij het vermogen van de kinderen. Die moeten er belasting over betalen als hun totale vermogen daardoor boven de €50.650 komt of €101.300 voor fiscale partners (voorlopige bedragen 2022).
- De jaarlijkse rentebetaling aan de kinderen is voor hen belastingvrij. De rentebetaling is dus tegelijkertijd een manier om de kinderen belastingvrij meer te kunnen ‘schenken’ dan de jaarlijkse vrijstelling (€6604 in 2021).
- De ouders kunnen de jaarlijkse rentebetaling aan de kinderen niet fiscaal aftrekken.
Wat gebeurt bij overlijden?
Als beide ouders zijn overleden, kunnen de kinderen de schuld opeisen. Dat staat ook in het contract. Tegelijkertijd erven ze de nalatenschap. Ze kunnen dan het huis verkopen, als dat nog in het bezit van de langstlevende was, en ze erven de rest van het vermogen. Op dat moment blijkt nog een groot voordeel van schenken op papier: de kinderen hoeven niet over dat hele bedrag erfbelasting te betalen. Eerst mogen ze het bedrag dat ze nog tegoed hadden uit de schenking op papier van hun erfenis aftrekken. Daarna gaat nog de vrijstelling van €21.282 per kind ervan af. In de meeste gevallen hoeven ze daardoor niet meer dan het lage erfbelastingtarief van 10 procent te betalen. Als dat minder is dan het bedrag dat ze zonder schenken op papier hadden moeten betalen, dan hebben het contract en de rentebetalingen hun werk gedaan.
Wat kost dat?
Voor schenken op papier betaal je in principe alleen notariskosten. Een akte voor schenken op papier kost €300 tot €600. Maar het ondertekenen van de akte schept ook de verplichting om jaarlijks rente te betalen. Dat geld blijft weliswaar in de familie, maar je moet het wel jaar na jaar overmaken, ook als je het op latere leeftijd misschien wat minder breed hebt.
Wanneer is het nuttig?
Juist omdat schenken op papier grote financiële gevolgen heeft, is het belangrijk om goed stil te staan bij wat je ermee wilt bereiken. Een schenking op papier begint daarom met de rekensom: hoeveel erfbelasting moeten de kinderen betalen als we niets regelen? Dat is een lastige rekensom, want je moet daarvoor inschatten wat het vermogen zal zijn als de eerste ouder overlijdt en hoeveel daar nog van over zal zijn bij het overlijden van de tweede. De kinderen erven doorgaans al bij het eerste overlijden, maar krijgen dan nog niets in handen. De langstlevende betaalt dan zo nodig de erfbelasting. De kinderen betalen pas erfbelasting bij het overlijden van de langstlevende. Als ze op dat moment per kind maximaal €128.750 (bedrag 2021) boven hun vrijstelling erven, betalen ze 10 procent erfbelasting. Pas als ze meer erven, moeten ze 20 procent erfbelasting betalen. In dat geval kan schenken op papier interessant zijn.
Hoeveel kan ik schenken?
Bij schenken op papier kun je gebruikmaken van de schenkingsvrijstellingen. Kinderen hebben sowieso een jaarlijkse vrijstelling van €6604 per jaar. Als het kind nog geen 40 is, kun je ook gebruikmaken van de eenmalige extra vrijstelling van €26.881. Je verliest dan wel de mogelijkheid om de zogenaamde ‘jubelton’ te gebruiken voor de aanschaf van een eigen huis. Ook moet het kind van de eenmalige hoge schenking aangifte schenkbelasting doen bij de Belastingdienst. Je mag de jaarlijkse en de eenmalige schenking niet bij elkaar optellen.Deze vrijstellingen zijn niet hoog genoeg om belastingvrij de waarde van een heel huis te kunnen schenken. Daarom schenken veel ouders meer dan de vrijstelling. Tot een bedrag van €128.750 boven de vrijstelling betaalt het kind dan 10 procent schenkbelasting. Dat is slim als het kind later waarschijnlijk 20 procent erfbelasting zou moeten betalen. In dat geval bespaart het schenken op papier namelijk 10 procent belasting.
Wat zijn de voordelen?
- Het doel is dat de kinderen straks minder erfbelasting betalen. Laat deze eventuele besparing uitrekenen door een financieel adviseur of notaris.
- Schenken op papier kan zonder het huis te verkopen.
- Schenken op papier kan ook handig zijn als je het geld wel hebt, maar het liever achter de hand houdt.
- Kinderen hebben extra inkomsten door de rente die ze van hun ouders krijgen.
- Kinderen hoeven geen schenkbelasting te betalen over de rentebetalingen van hun ouders.
- De rentebetalingen besparen de kinderen ook erfbelasting, omdat ze dit geld nu krijgen in plaats van het later erven.
- De ouders betalen minder inkomstenbelasting, omdat ze het op papier geschonken bedrag van hun vermogen mogen aftrekken. Het gevolg is een lagere heffing in box 3. Let op: als je geen of weinig spaargeld en ander vermogen hebt, geldt dit voordeel niet.
- De verlaging van het vermogen kan ook gunstig zijn voor andere regelingen. Als je verpleeghuiszorg nodig hebt bijvoorbeeld, betaal je daarvoor misschien een lagere eigen bijdrage.
Wat zijn de nadelen?
- Schenken op papier moet geregeld worden bij de notaris, anders keurt de Belastingdienst het niet goed. Je moet dus kosten maken.
- Ouders moeten levenslang ieder jaar rente betalen aan hun kind(eren). Doen ze dat niet, dan moeten de kinderen later toch erfbelasting betalen over het bedrag dat ze op papier hebben gekregen.
- Kinderen moeten het geld dat ze op papier hebben gekregen, optellen bij hun vermogen. Als ze meer vermogen hebben dan de vrijstelling van €50.560 per persoon, moeten ze er belasting over betalen.
- De bijtelling bij het vermogen van een kind kan ook tot gevolg hebben dat dit kind niet meer in aanmerking komt voor huurtoeslag of zorgtoeslag bijvoorbeeld. Ook de rentebetalingen die de kinderen krijgen, kunnen daar invloed op hebben.
- Als de belastingregels in de toekomst veranderen, kunnen de gevolgen van schenken op papier minder gunstig worden.
Wanneer doen en wanneer niet?
Als de erfbelasting die de kinderen later moeten betalen hoger is dan de schenkbelasting die ze nu moeten betalen, dan kan schenken op papier de moeite waard zijn. Maar minstens zo belangrijk zijn de jaarlijkse rentebetalingen, waar je als ouder steeds een beetje ‘armer’ van wordt. Schenken op papier is dus vooral geschikt voor mensen die naast een eigen huis een behoorlijk vermogen hebben dat ze graag willen overdragen aan hun kinderen. Als al je vermogen in het eigen huis zit, is schenken op papier een slecht idee. De jaarlijkse rentebetalingen zijn dan moeilijk op te brengen. Maar ook als je het geld wel hebt, kan het toch beangstigend zijn om dat bedrag levenslang te moeten betalen. Af en toe een schenking doen is dan een fijnere oplossing.
Repeterende schenking
Kun je ook in één notarisbezoek vastleggen dat je niet alleen dit jaar, maar ook de volgende jaren een schenking doet? Dan bespaar je notariskosten en kun je handig gebruikmaken van de jaarlijkse schenkingsvrijstellingen. In 2013 heeft een notaris dit zo geregeld voor zijn cliënten, maar de Belastingdienst was het daar niet mee eens. De belastingplichtige stapte daarop naar de rechter en daar kreeg hij tot twee keer toe (dus ook in hoger beroep) gelijk. Toch raadt notaris Jasper Nobel deze constructie niet aan. “Schenkingen vastleggen voor de toekomst zonder daar nog op terug te kunnen komen, is niet voor iedereen weggelegd. Daarom zullen veel notarissen dit afraden of hier voorzichtig mee zijn.”Er zijn andere manieren om erfbelasting te besparen, bijvoorbeeld met een testament. Lees er meer over op Notaris.nl
Met dank aan mr. Jasper Nobel, Everest Notariaat
