Het aantal coronabesmettingen loopt snel op. Tijdens de eerste golf sloeg het virus hard toe in de Nederlandse verpleeghuizen. En nu? Kunnen we voorkomen dat de pandemie daar opnieuw op grote schaal losbarst?
De zogenaamde tweede golf is een feit. Tijdens de eerste uitbraak was de helft van alle sterfgevallen in Nederland afkomstig uit het verpleeghuis. Er waren verpleeghuizen waar een derde of de helft van de bewoners stierf aan het virus. En daar bleef het niet bij. Toen er eenmaal getest werd onder het personeel, bleek dat een kwart van het personeel óók het virus onder de leden had. De instructies van de regering waren echter dat ook ziek personeel gewoon kon doorwerken. Zonder mondkapjes wel te verstaan, want die waren in de ouderenzorg vanwege het ‘kortdurende contact’ helemaal niet nodig, zoals het RIVM volhield. En nu? Er komt een nieuwe golf van besmettingen aan. Gaan we op dezelfde voet verder? Of hebben we ons lesje geleerd?
Nieuwe richtlijnen: preventief testen
Er zijn zeker lessen geleerd uit de eerste corona-uitbraak in het voorjaar van 2020. Zoveel sterfgevallen in verpleeghuizen: dat mag nooit meer gebeuren. Zorgmedewerkers in de verpleeghuizen krijgen ondertussen voorrang bij de coronatesten, net als bijvoorbeeld ziekenhuispersoneel of leraren. En zodra er één bewoner besmet is, moeten alle bewoners en medewerkers van een vanaf dat moment wekelijks een test ondergaan. Het is de beste manier om een uitbraak snel in te dammen, aldus het Outbreak Management Team (OMT). Deze nieuwe richtlijn gaat gelijk op met die van het Europese en Amerikaanse RIVM. Die raadden preventief testen in verpleeghuizen weken geleden al aan.
Nieuwe richtlijnen: voorkomen dat het virus binnenkomt
Het OMT adviseert ook strengere maatregelen om te voorkomen dat het virus een verpleeghuis binnendringt. Bijvoorbeeld door de zorgwerkers beter te trainen in het herkennen van coronasignalen. En volgens de laatste richtlijnen moeten zorgmedewerkers altijd persoonlijke beschermingsmiddelen dragen als zij zorg verlenen aan cliënten met (een verdenking op) corona en ze geen anderhalve meter afstand kunnen houden. Beschermingsmiddelen bestaan uit een bril, schort, wegwerphandschoenen en een spatwaterdicht chirurgisch mondneusmasker.
Testen zorgpersoneel gaat te traag
Maar er zijn ook kritische geluiden vanuit de sector zelf. Verenso, de vereniging van specialisten ouderengeneeskunde, constateert dat de machinerie rondom de snelle testen hapert: “Zelfs de snelstraat voor zorgpersoneel is al volgelopen. Het duurt te lang voor zorgpersoneel kan worden getest. En om de verspreiding in een verpleeghuissetting tegen te gaan, is dat nu juist enorm belangrijk.” Medewerkers die lang moeten wachten op een test of de uitslag daarvan, komen noodgedwongen thuis te zitten en door personeelsgebrek is die ruimte is er eigenlijk niet.
Nog steeds niet aanwezig bij overleg
Een andere zorg van Verenso is dat verpleeghuizen nog steeds niet vertegenwoordigd zijn in het wekelijks overleg tussen vertegenwoordigers uit e zorgsector en minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid. “Wij horen achteraf wat er besproken is, ik vind dat jammer”, aldus voorzitter Nienke Nieuwenhuizen. Verpleeghuizen zitten nog steeds niet op de eerste rij. En dat zou wel moeten, aldus Nieuwenhuizen: “Als wij ons werk kunnen doen in de verpleeghuizen, helpen we daar ook mee te voorkomen dat de ziekenhuizen vollopen.”
Alles weer op slot?
Het gevaar van besmetting doemt weer levensgroot op. Toch is niet aannemelijk dat alle verpleeghuizen weer afgegrendeld worden van de buitenwereld, zoals dit voorjaar het geval was. Alleen de verpleeghuizen waar een uitbraak is, zullen op slot gaan. En zelfs dat niet. “Soms lukt het om een afdeling te isoleren en wel bezoekers toe te laten in de rest van het huis. Maar dat gaat lang niet altijd en dan geldt een lockdown voor het hele verpleeghuis”, aldus Erik Bosman van Actiz, de branchevereniging van zorgorganisaties. Maatwerk dus, per verpleeghuis. Omdat we ondertussen maar al te goed weten dat verpleeghuisbewoners geen baat hebben bij een isolement. Ze fleuren op van contact met de buitenwereld. En niet van eenzame opsluiting.
