Nu het aantal besmettingen stijgt, wordt ook de roep om een effectief medicijn tegen COVID-19 sterker. Internist-infectioloog Bart Rijnders van het Erasmus MC onderzoekt of bloedplasma kan voorkomen dat 70-plussers en mensen met een chronische ziekte in het ziekenhuis terecht komen.
Wie doen er mee aan het onderzoek?
Bart Rijnders: “Gemiddeld belanden mensen met COVID in het ziekenhuis nadat ze thuis al 9 dagen ziek zijn geweest. Vaak komt dat niet door het virus zelf, maar door een overdreven afweerreactie van het lichaam tegen het virus. Wij doen onderzoek bij mensen die hier een verhoogd risico op lopen. Dat zijn 70-plussers of mensen van 50 jaar of ouder die voor ze corona kregen al een andere chronische ziekte hadden. Patiënten die net een positieve testuitslag hebben en die thuis uit gaan zieken, kunnen zich aanmelden [zie deze link]. Wij gaan testen of we ze kunnen beschermen tegen ernstig verlopende COVID. Dat doen we met plasma van donoren.’
Wat moet ik mij voorstellen bij ‘plasma’?
“De helft van het bloed bestaat uit plasma. Het is een doorzichtige gele vloeistof, waar afweerstoffen in zitten. Bloedbank Sanquin zamelt normaal ook al plasma in voor mensen met immuunziekten of afweerstoornissen. Voor dit corona-onderzoek gebruiken we plasma van een donor die zelf corona heeft gehad. Dit moet minstens een maand geleden zijn, zodat hij voldoende antilichamen tegen het coronavirus in zijn plasma heeft. Dit wordt extra getest met een zeer bewerkelijk proces. Zijn er genoeg antilichamen? Hechten ze goed aan het virus? Zo ja, pas dan wordt het plasma goedgekeurd.”
Hoe werkt dit plasma?
“We hopen dat de antilichamen uit het plasma een steuntje in de rug geven bij het bestrijden van het virus. Je wordt dan hopelijk minder ziek of geneest sneller. Maar of het echt zo werkt, gaan we onderzoeken, want daar moeten we 100% zeker van zijn. De helft van de 690 patiënten die zullen deelnemen krijgt plasma met antistoffen tegen corona, en de andere helft krijgt plasma zonder deze antistoffen. We kijken vervolgens in beide groepen hoe de ziekte verloopt. We hopen dat het plasma met antistoffen zorgt voor snellere genezing, minder ziekenhuis of IC-opname en minder mensen die overlijden.”
Waarom krijgt de helft van de mensen plasma zonder antistoffen (placebo)?
“Het lijkt logisch dat het werkt om antilichamen te geven, maar we weten het nog niet zeker. Daarom is een onderzoek met een controlegroep belangrijk. Ook weten we nog niet welke dosis het beste werkt. Moet iemand een zakje plasma krijgen, of twee? Hoeveel antistoffen zijn nodig voor een stevig effect? Tijdens het onderzoek weet je niet wat je krijgt en de dokter ook niet. Alleen het bloedtransfusie-laboratorium weet dit. Dat zorgt voor een objectief oordeel. Mensen die deelnemen aan het onderzoek krijgen na afsluiten van het hele onderzoek te horen of ze antistoffen hebben gekregen of niet. Dat zal pas maanden later zijn.”
Eerder onderzoek naar bloedplasma was gestopt. Waarom was dat?
“Dat was een onderzoek, waarbij mensen plasma kregen toen zij werden opgenomen in het ziekenhuis vanwege COVID. Deze mensen hadden zelf al voldoende antilichamen aangemaakt. Extra antilichamen hadden dus niet veel zin meer. Aan dit nieuwe onderzoek doen mensen mee die nog niet erg ziek zijn, zij hebben waarschijnlijk nog wel profijt van het plasma. Onderzoek naar een iets ander antistofproduct heeft laten zien dat de kans op ziekenhuisopname kleiner wordt, als je snel extra antilichamen geeft. Dit waren geen antilichamen uit donorplasma, maar kunstmatig gemaakte (monoklonale) antilichamen.”
Zijn dat dezelfde antilichamen als die Donald Trump kreeg?
“Ja. Er zijn twee bedrijven die deze monoklonale antilichamen maken tegen Sars-Cov-2. Maar de onderzoeken zijn nog pril en het is een schaars en duur product. Het is alleen beschikbaar voor de Amerikaanse markt en nog niet goedgekeurd in Europa. Daarom gebruiken wij bloedplasma van donoren.”
Kan donorplasma gevaarlijk zijn?
“In het algemeen is de kans op ernstige bijwerkingen bij bloedplasma minder dan 0,5 procent, heel erg klein dus. Als je bijwerkingen hebt, is het meestal een allergische reactie. Daarom mogen we het plasma niet thuis geven, maar alleen in het ziekenhuis. Er hebben nu 30 patiënten meegedaan aan het onderzoek en tot nu toe was er een iemand wat jeuk en uitslag kreeg. Deze patiënt is een uurtje langer gebleven, toen kon hij alsnog naar huis.”
Mag je tegen corona gevaccineerd worden of zijn als je meedoet aan dit onderzoek?
“Dat is geen probleem. Zodra je genezen bent, kan je gevaccineerd worden tegen corona. Mocht je nadat je werd gevaccineerd toch corona krijgen, dan kan je ook met dit onderzoek meedoen. ”
Meer weten over dit onderzoek? Of zelf deelnemen?
Alle informatie is te vinden op: www.coronaplasmastudie.nl Je kunt je hier zelf aanmelden, of het bespreken met de huisarts.
