Zeven vragen over de afschaling van zorg in ziekenhuizen
Afgelopen week meldde het ministerie dat de 'gewone' zorg in ziekenhuizen wordt afgeschaald. Later bleek dat veel afspraken in het ziekenhuis nog wel doorgaan. Hoe zit het nu? Zeven vragen.
1. Wat is er aan de hand?
‘Helaas moet planbare reguliere zorg in deze bijzondere periode worden afgeschaald’, schreef minister Tamara van Ark bij een brief aan de Kamer. Door de grote aantallen COVID-patiënten loopt de druk op de zorg enorm op. Er is te weinig personeel om alle patiënten te kunnen helpen. Het is nu alle hens aan dek, terwijl ook veel zorgverleners zelf ziek zijn of in quarantaine moeten omdat ze besmet zijn. Daarbij zijn de roosters rond de feestdagen altijd al moeilijker te vullen.
2. Om welke zorg gaat het?
In zorgjargon worden met ‘planbare reguliere zorg’ operaties bedoeld zoals liesbreukoperaties, staaroperaties, en orthopedische operaties, zoals het plaatsen van een nieuwe knie of heup. Ziekenhuizen doen veel van deze operaties. Je hoeft er niet voor met gillende sirenes naar het ziekenhuis, maar je gaat ‘de molen in’. Stap voor stap word je door het proces geleid met als hoogtepunt de operatie zelf.
Maar een kapotte knie kan ook ontaarden in een spoedgeval, als de pijn bijvoorbeeld ondraaglijk wordt. Ziekenhuizen mogen zelf inschatten of een afspraak nog door kan gaan. Er is geen lijst met behandelingen die worden stopgezet. De arts moet zelf de afweging maken. Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg licht toe: ‘De spreekuren, de zorg op de dagbehandeling en alle planbare maar urgente planbare zorg, zoals operaties bij hart- en kankerpatiënten en orgaantransplantaties gaan gewoon door.’
3. En als er spoed bij is?
Met een spoedgeval, zoals een grote wond, hartaanval of beroerte kun je nog wel in het ziekenhuis terecht, meldt het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). In zorgjargon is dit samen met de uit die hand gelopen knie-pijn de ‘acute en kritiek planbare zorg’. Maar zo duidelijk is het in de praktijk niet, wanneer de zorg 'spoed' heeft. Veel ziekenhuizen geven aan dat zij helaas toch operaties af moeten zeggen, die eigenlijk niet kunnen wachten.
4. Wat zijn de gevolgen van het afzeggen van de operaties?
Een staaroperatie of een kunstknie kan je leven erg verbeteren. Ineens kun je weer goed zien, of je kunt weer wandelen. De impact van het afzeggen van deze operaties is daarmee groot. Je verliest in feite ‘prettige jaren’ van je leven, terwijl je op de operatie wacht. Tijdens de eerste golf aan coronabesmettingen zijn 1 miljoen ziekenhuisverwijzingen uitgesteld. Dat heeft naar schatting geleid tot samen 50.00 verloren ‘gezonde levensjaren’, becijferde het RIVM in een rapport dat pas net verschenen is.
Daarbij worden er ook operaties die achetraf gezien echt niet hadden kunnen wachten. Het is nu eenmaal enorm druk in de ziekenhuizen. Er moeten hard keuzes gemaakt worden.
5. Gaat mijn operatie nog door?
Misschien niet, misschien wel. Het is goed om dat even af te wachten of om te bellen met de huisarts of het ziekenhuis. Niet alle 'gewone' zorg wordt afgezegd.
6. Mijn operatie is uitgesteld. Tot wanneer is dat?
Deze maatregel is afgesproken voor 6 weken, dus het zal hopelijk geen maanden duren. Als je veel last hebt van je klacht, neem dan zeker contact op met je huisarts of specialist, adviseert Peter Paul van Benthum van de Federatie Medisch Specialisten. Mogelijk is een operatie toch sneller nodig en krijg je wel een afspraak.
7. Waarom dit landelijke bericht van de minister, als het ziekenhuis toch zelf beslist?
Dat heeft met het spanningsveld tussen ziekenhuizen te maken. De COVID-patiënten moeten verspreid worden over de ziekenhuizen, maar sommige ziekenhuizen hielden hun deuren dicht. Zij wilden liever de zorg blijven geven aan hun eigen patiënten. Op die manier moesten de andere ziekenhuizen deze klus opknappen voor de rest. Om de druk van COVID-patiënten eerlijker te verdelen, meldde minister Van Ark daarom dat alle ziekenhuizen afspraken zullen afzeggen.
